oko

Aus Wiktionary, dem freien Wörterbuch

oko (Bosnisch)[Bearbeiten]

Substantiv, n[Bearbeiten]

Singular Plural

Nominativ oko oči

Genitiv oka očiju
oči

Dativ oku očima

Akkusativ oko oči

Vokativ oko oči

Instrumental okom očima

Lokativ oku očima

Worttrennung:

o·ko, Plural: o·či

In arabischer Schrift:

اۉقۉ

In kyrillischer Schrift:

око

Aussprache:

IPA: [ˈɔ˥˦kɔ]
Hörbeispiele:

Bedeutungen:

[1] Anatomie: Auge

Oberbegriffe:

[1] organ

Beispiele:

[1]

Übersetzungen[Bearbeiten]

[1] Bosnischer Wikipedia-Artikel „oko
[1] Ibrahim Čedić: Rječnik bosanskog jezika. 1. Auflage. Institut za jezik, Sarajevo 2007, ISBN 978-9958-620-08-9, Seite 532.

oko (Kroatisch)[Bearbeiten]

Substantiv, n[Bearbeiten]

Singular Plural

Nominativ oko oči

Genitiv oka očiju

Dativ oku očima

Akkusativ oko oči

Vokativ oko oči

Lokativ oku očima

Instrumental okom očima

Worttrennung:

o·ko, Plural: o·či

Aussprache:

IPA: [ˈɔ̂kɔ]
Hörbeispiele:

Bedeutungen:

[1] Anatomie: Auge

Oberbegriffe:

[1] organ

Beispiele:

[1]

Wortbildungen:

[1] očevidan, očigledan, očni

Übersetzungen[Bearbeiten]

[1] Kroatischer Wikipedia-Artikel „oko
[1] Hrvatski jezični portal: „oko

oko (Polnisch)[Bearbeiten]

Substantiv, n[Bearbeiten]

Singular Plural
Nominativ oko oczy
Genitiv oka oczu
ócz
Dativ oku oczom
Akkusativ oko oczy
Instrumental okiem oczami
oczyma
Lokativ oku oczach
Vokativ oko oczy

Worttrennung:

o·ko, Plural: o·czy

Aussprache:

IPA: [ˈɔkɔ]
Hörbeispiele: Lautsprecherbild oko (Info)

Bedeutungen:

[1] Anatomie: Auge
[2] übertragen: Auge, Sehkraft
[3] übertragen: Auge, Blick

Herkunft:

seit dem 14. Jahrhundert bezeugtes Erbwort aus dem urslawischen *oko (Dual: *oči), das seinerseits auf die indogermanische Wurzel *ok- zurückgeht; gemeinslawisches Wort, das etymologisch verwandt ist mit niedersorbisch hoko → dsb, obersorbisch woko → hsb, tschechisch oko → cs, slowakisch oko → sk, russisch око (oko→ ru, ukrainisch око (oko→ uk, slowenisch oko → sl, serbokroatisch око (oko→ sh und bulgarisch око (oko→ bg sowie ferner mit litauisch akis → lt, lettisch acs → lv, gotisch 𐌰𐌿𐌲𐍉 (augō) → got, althochdeutsch ouga (neuhochdeutsch Auge), lateinisch oculus → la, altgriechisch ὤψ (ōps→ grc und ὄσσε (osse→ grc und sanskrit अक्षि (akṣi) → sa[1][2][3][4]

Synonyme:

[2] wzrok
[3] spojrzenie, wejrzenie

Verkleinerungsformen:

[1] oczko

Oberbegriffe:

[1] narząd

Beispiele:

[1] „Wbiega i okiem chciwie ściany starodawne / Ogląda czule, jako swe znajome dawne.“[5]
[1] bildlich: „Coraz to ciemniéj, wiatr północny chłodzi, / Na dole tuman, a miesiąc wysoko, / Pośród krążącéj czarnych chmur powodzi / We mgle nie całe pokazował oko;“[6]
[2]
[3]

Redewendungen:

[1] pi razy okoPi mal Daumen
[1] w cztery oczyunter vier Augen
[1] w mgnieniu oka
[1] widzieć źdźbło w oku bliźniego, a nie widzieć belki w swoim oku

Sprichwörter:

[1] biednemu zawsze wiatr w oczy, biednemu zawsze wiatr w oczy wieje
[1] kruk krukowi oka nie wykole
[1] na cudze patrzeć oczy bolą
[1] nim słońce wzejdzie, rosa oczy wyje
[1] oko za oko, ząb za ząbAuge um Auge, Zahn um Zahn
[1] pańskie oko konia tuczy
[1] popie oczy, wilcze gardło, co zobaczy, to by żarło
[1] prawda w oczy kole
[1] strach ma wielkie oczy

Charakteristische Wortkombinationen:

[1] lewe oko, prawe oko; brązowe oczy, czarne oczy, niebieskie oczy; dwoje oczy, troje oczy, czworo oczy
[1] mrużyć oczy, otworzyć oczy, zamykać (zamknąć) oczy
[2] dobre oczy
[3] smutne oczy, wesołe oczy, wrogie oczy

Wortbildungen:

[1] oczny
[1] dioptryka oka, dno oka, egipskie zapalenie oczu, kocie oko, nastawność oka, niemiarowość oka, oko ciemieniowe, oko magiczne, oko opatrzności, rozstawienie oczu, tygrysie oko

Übersetzungen[Bearbeiten]

[1] Polnischer Wikipedia-Artikel „oko
[1] PONS Polnisch-Deutsch, Stichwort: „oko
[1–3] Słownik Języka Polskiego – PWN: „oko
[*] Słownik Ortograficzny – PWN: „oko

Quellen:

  1. Wiesław Boryś: Słownik etymologiczny języka polskiego. 1. Auflage. Wydawnictwo Literackie, Kraków 2005, ISBN 83-08-03648-1, Seite 386–387
  2. Izabela Malmor: Słownik etymologiczny języka polskiego. 1. Auflage. ParkEdukacja – Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa – Bielsko-Biała 2009, ISBN 978-83-262-0146-2, Seite 299
  3. Krystyna Długosz-Kurczabowa: Słownik etymologiczny języka polskiego. 2. Auflage. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005, ISBN 83-01-14361-4, Seite 379–380
  4. Vasmer’s Etymological Dictionary: „око
  5. Adam Mickiewicz: Pan Tadeusz. Czyli ostatni zajazd na Litwie. Historja szlachecka z r. 1811 i 1812, we dwunastu księgach, wierszem. Alexander Jełowicki, Paris 1834 (Wikisource), Seite 10.
  6. Adam Mickiewicz: Poezye. Tom Drugi, Józef Zawadzki, Wilno 1823 (Wikisource), Seite 11.

Substantiv, n[Bearbeiten]

Singular Plural
Nominativ oko oka
Genitiv oka ok
Dativ oku okom
Akkusativ oko oka
Instrumental okiem okami
Lokativ oku okach
Vokativ oko oka

Worttrennung:

o·ko, Plural: o·ka

Aussprache:

IPA: [ˈɔkɔ]
Hörbeispiele: Lautsprecherbild oko (Info)

Bedeutungen:

[1] Tropfen Fett auf einer Flüssigkeit: Auge, Fettauge
[2] etwas in der Form/mit der Funktion des Sehorgans: Auge
[3] glänzende Wasseroberfläche: Spiegel
[4] Technik: Masche
[5] ohne Plural: Spiel, speziell Kartenspiel: Siebzehn und vier, Einundzwanzig
[6] ohne Plural: Seefahrt: Dienst auf dem Schiffsbug bei schlechter Sicht:
[7] Seefahrt: Matrose, der [6] leistet:
[8] Seefahrt: Schlaufe: Auge

Herkunft:

siehe oben

Synonyme:

[1] oczko
[3] lustro

Verkleinerungsformen:

oczko

Oberbegriffe:

[1] kropla
[3] powierzcznia
[4] pętelka
[5] gra w karty, gra
[6] służba
[7] marynarz
[8] pętla

Unterbegriffe:

[2] oko cyklonu

Beispiele:

[1]

Charakteristische Wortkombinationen:

[1] oka na/w rosole
[2] oko kamery
[3] oka jezior, oka kałuż
[6] stać na oku

Übersetzungen[Bearbeiten]

[5] Polnischer Wikipedia-Artikel „oczko (gra karciana)
[2, 4] PONS Polnisch-Deutsch, Stichwort: „oko
[1–8] Słownik Języka Polskiego – PWN: „oko
[*] Słownik Ortograficzny – PWN: „oko

oko (Tschechisch)[Bearbeiten]

Substantiv, n, Körperorgan[Bearbeiten]

Singular Plural
Nominativ oko oči
Genitiv oka očí
Dativ oku očím
Akkusativ oko oči
Vokativ oko oči
Lokativ oku očích
Instrumental okem očima

Worttrennung:

oko

Aussprache:

IPA: [ˈɔkɔ]
Hörbeispiele: Lautsprecherbild oko (Info)

Bedeutungen:

[1] Anatomie: eines der Körperorgane; Auge

Herkunft:

seit dem 14. Jahrhundert bezeugtes Erbwort aus dem urslawischen *oko (Dual: *oči), das seinerseits auf die indogermanische Wurzel *ok- zurückgeht; gemeinslawisches Wort, das etymologisch verwandt ist mit niedersorbisch hoko → dsb, obersorbisch woko → hsb, polnisch oko → pl, slowakisch oko → sk, russisch око (oko→ ru, ukrainisch око (oko→ uk, slowenisch oko → sl, serbokroatisch око (oko→ sh und bulgarisch око (oko→ bg sowie ferner mit litauisch akis → lt, lettisch acs → lv, gotisch augō, althochdeutsch ouga (neuhochdeutsch Auge), lateinisch oculus → la, altgriechisch ὤψ (ōps→ grc und ὄσσε (osse→ grc und sanskrit अक्षि (akṣi) → sa[1][2][3][4]

Synonyme:

[1] vidění, zrak

Verkleinerungsformen:

[1] očko

Oberbegriffe:

[1] smysl, tělesný orgán

Beispiele:

[1] Ludmila má krásné oči.
Ludmilla hat schöne Augen.
[1] Jelikož babička byla kuchařka, všeho naházela do hrnců od oka tak akorát.
Da die Großmutter Köchin war, warf sie alles ungefähr nach Augenmaß in die Töpfe.

Redewendungen:

[1] být někomu trnem v očíchjemandem ein Dorn im Auge sein
[1] jako pěst na okowie die Faust aufs Auge
[1] mezi čtyřma očimaunter vier Augen
[1] jen na okoscheinbar

Charakteristische Wortkombinationen:

[1] otvírat/otevřít, zavírat/zavřít oči — die Augen öffnen, schließen

Wortbildungen:

oční, očividně, jednooký, okamžik

Übersetzungen[Bearbeiten]

[1] Tschechischer Wikipedia-Artikel „oko
[1] Internetová jazyková příručka – Ústav pro jazyk český AV ČR: „oko
[1] Bohuslav Havránek (Herausgeber): Slovník spisovného jazyka českého. Prag 1960–1971: „oko
[1] Oldřich Hujer et al. (Herausgeber): Příruční slovník jazyka českého. Prag 1935–1957: „oko

Quellen:

  1. Wiesław Boryś: Słownik etymologiczny języka polskiego. 1. Auflage. Wydawnictwo Literackie, Kraków 2005, ISBN 83-08-03648-1, Seite 386–387
  2. Izabela Malmor: Słownik etymologiczny języka polskiego. 1. Auflage. ParkEdukacja – Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa – Bielsko-Biała 2009, ISBN 978-83-262-0146-2, Seite 299
  3. Krystyna Długosz-Kurczabowa: Słownik etymologiczny języka polskiego. 2. Auflage. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005, ISBN 83-01-14361-4, Seite 379–380
  4. Vasmer’s Etymological Dictionary: „око

Substantiv, n, Masche[Bearbeiten]

Singular Plural
Nominativ oko oka
Genitiv oka ok
Dativ oku okům
okám
Akkusativ oko oka
Vokativ oko oka
Lokativ oku okách
Instrumental okem oky

Worttrennung:

oko

Aussprache:

IPA: [ˈɔkɔ]
Hörbeispiele: Lautsprecherbild oko (Info)

Bedeutungen:

[1] etwas, das die Form eines Auges hat; Auge
[2] Öse, Masche

Synonyme:

[2] kroužek, smyčka

Verkleinerungsformen:

[1, 2] očko

Beispiele:

[1] V polévce plavala mastná oka.
In der Suppe schwammen Fettaugen.
[1] Horská oka mají své kouzlo.
Bergseen haben ihren Reiz.
[2] Udělám ještě dvacet ok a půjdu spát.
Ich mache noch zwanzig Maschen und gehe dann schlafen.

Charakteristische Wortkombinationen:

[1] kabelové okoKabelschuh, kuří okoHühnerauge, volské okoSpiegelei

Übersetzungen[Bearbeiten]

[1, 2] Tschechischer Wikipedia-Artikel „oko (rozcestník)
[1, 2] Internetová jazyková příručka – Ústav pro jazyk český AV ČR: „oko
[1] Bohuslav Havránek (Herausgeber): Slovník spisovného jazyka českého. Prag 1960–1971: „oko
[1] Oldřich Hujer et al. (Herausgeber): Příruční slovník jazyka českého. Prag 1935–1957: „oko