lód

Aus Wiktionary, dem freien Wörterbuch

lód (Polnisch)[Bearbeiten]

Substantiv, m[Bearbeiten]

Singular Plural
Nominativ lód lody
Genitiv lodu lodów
Dativ lodowi lodom
Akkusativ lód
loda
lody
Instrumental lodem lodami
Lokativ lodzie lodach
Vokativ lodzie lody
[1] lód płynący na wodzie - auf dem Wasser schwimmendes Eis
[2] lody z bitą śmietaną - Eis mit Schlagsahne

Anmerkung zur Flexion:

Der Akkusativ Singular lautet in der Bedeutung [1] lód, in der Bedeutung [3] jedoch loda.

Worttrennung:

lód, Plural: lo·dy

Aussprache:

IPA: [lut], Plural: [ˈlɔdɨ]
Hörbeispiele: Lautsprecherbild lód (Info), Plural:
Reime: -ut

Bedeutungen:

[1] gefrorenes Wasser: Eis
[2] nur im Plural: Eis, Speiseeis, Eiscreme
[3] umgangssprachlich: Portion von [2]: Eis

Herkunft:

[1] seit dem 15. Jahrhundert bezeugtes Erbwort aus dem urslawischen *ledъ; gemeinslawisches Wort, das etymologisch verwandt ist mit niedersorbisch lod → dsb, obersorbisch lód → hsb, tschechisch led → cs, slowakisch ľad → sk, russisch лёд (lëd→ ru, ukrainisch лід (lid→ uk, weißrussisch лёд (lëd→ be, slowenisch led → sl, serbokroatisch лед (led→ sh und bulgarisch лед (led→ bg sowie ferner mit litauisch ledas → lt und lettisch ledus → lv[1][2][3]
[2] seit dem 18. Jahrhundert bezeugte Lehnübersetzung des französischen glace → fr[1][2]

Gegenwörter:

[1] para, woda

Oberbegriffe:

[2] deser

Unterbegriffe:

[2] cassate (kassate), lody włoskie, melba, tutti frutti, zabaglione

Beispiele:

[1] „W południowych województwach lody nie popętały wcale wód, które, podsycane topniejącym każdego ranka śniegiem, wystąpiły z łożysk i pozalewały brzegi.“[4]
[1] „Księżyc oświetla śnieg i lód, który na gzymsach zburzonych ścian, na krawędziach wybitych okien leży.“[5]
Der Mond beleuchtet den Schnee und das Eis, das auf den Gesimsen der niedergerissenen Wände, auf den Rändern der herausgeschlagenen Fenster liegt.
[1] „Mocniejszy jesteś niż zima, niż lód, niż wicher!“[6]
Du bist stärker als der Winter, als das Eis, als der Sturm!
[2] „Schodziliśmy się nad wieczorem, pijaliśmy kawę i herbatę, jadaliśmy ciastka i lody i naturalnie rozmawialiśmy o wypadkach bieżących.“[7]
Wir kamen gegen Abend zusammen, tranken Kaffee und Tee, aßen Kekse und Eis und unterhielten uns natürlich über die aktuellen Ereignisse.
[3] Mamo, kup mi loda!
Mama, kauf mir ein Eis!

Redewendungen:

[1] budować zamki na lodzieLuftschlösser bauen
[1] przełamać lodydas Eis brechen
[1] zimny jak lódeiskalt

Charakteristische Wortkombinationen:

[2] gałka lodów, lody z bakaliami

Wortbildungen:

[1, 2] lodowy
[1] oblodzić, lodołamacz, lodoszreń, zalodzić
[1] jazda figurowa na lodzie, jazda szybka na lodzie, łamacz lodu, martwy lód, suchy lód, sztuczny lód, wieczny lód
[2] lodziarnia, lodziarstwo, lodziarz

Übersetzungen[Bearbeiten]

[1] Polnischer Wikipedia-Artikel „lód
[2] Polnischer Wikipedia-Artikel „lody
[1] PONS Polnisch-Deutsch, Stichwort: „lód
[2] PONS Polnisch-Deutsch, Stichwort: „lody
[1, 3] Słownik Języka Polskiego – PWN: „lód
[2] Słownik Języka Polskiego – PWN: „lody
[*] Słownik Ortograficzny – PWN: „l%F3d

Quellen:

  1. 1,0 1,1 Wiesław Boryś: Słownik etymologiczny języka polskiego. 1. Auflage. Wydawnictwo Literackie, Kraków 2005, ISBN 83-08-03648-1, Seite 290
  2. 2,0 2,1 Izabela Malmor: Słownik etymologiczny języka polskiego. 1. Auflage. ParkEdukacja – Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa – Bielsko-Biała 2009, ISBN 978-83-262-0146-2, Seite 236
  3. Vasmer’s Etymological Dictionary: „лед
  4. Henryk Sienkiewicz: Ogniem i mieczem. Powieść z lat dawnych. 7. Auflage. Tom I (= Pisma Henryka Sienkiewicza, Tom VI), Gebethner i Wolff, Warszawa/Kraków 1901 (Erstauflage 1884, Wikisource), Seite 1.
  5. Wikisource-Quellentext „Popioły, Stefan Żeromski
  6. Wikisource-Quellentext „Popioły, Stefan Żeromski
  7. Wikisource-Quellentext „Opowiadanie lekarza, Bolesław Prus

Ähnliche Wörter (Polnisch):

ähnlich geschrieben und/oder ausgesprochen: lud, lut, lot