auxilium
Zur Navigation springen
Zur Suche springen
auxilium (Latein)[Bearbeiten]
Substantiv, n[Bearbeiten]
Kasus | Singular | Plural |
---|---|---|
Nominativ | auxilium | auxilia |
Genitiv | auxiliī | auxiliōrum |
Dativ | auxiliō | auxiliīs |
Akkusativ | auxilium | auxilia |
Vokativ | auxilium | auxilia |
Ablativ | auxiliō | auxiliīs |
Worttrennung:
- au·xi·li·um, Genitiv: au·xi·liī
Aussprache:
- IPA: […]
- Hörbeispiele: —
Bedeutungen:
- [1] jemand oder etwas, das hilft; Hilfe, Unterstützung, Beistand, Hilfsmittel
- [2] etwas oder jemand, der Hilfe leisten könnte; Hilfsquelle
- [3] Militär, meist im Plural: Hilfstruppe, Verstärkung, Streitkräfte
- [4] Militär, meist im Plural: in den Provinzen ausgehobene Hilfstruppe; Auxiliartruppe
- [5] Medizin: Heilmittel
Herkunft:
- seit Plautus bezeugte Ableitung zu dem Verb augere → la;[1] Paul Kretschmer zufolge ist ein nicht bezeugtes Adjektiv *auxilis (wie facilis → la oder docilis → la) anzusetzen, das zunächst nur im Neutrum Plural auxilia verwendet wurde; zu dieser Pluralform wurde nachträglich der Singular auxilium gebildet[2] dieses Adjektiv würde auf der um ein s erweiterten Form von augere beruhen[3]
Sinnverwandte Wörter:
Gegenwörter:
- [1] impedimentum
Beispiele:
- [1] „etiam, histriones anno quom in proscaenio hic / Iovem invocarunt, venit, auxilio is fuit.“ (Plaut. Amph. 91–92)[4]
- [1] „ind’ cras quasi e promptaria cella depromar ad flagrum, / nec caussam liceat dicere mihi, njeque in ero quicquam auxili / siet, nec quisquam sit quin me omnes esse dignum deputent.“ (Plaut. Amph. 156–158)[4]
- [1] „simul Alcumenae, quam vir insontem probri / Amphitruo accusat, veni ut auxilium feram:“ (Plaut. Amph. 869–870)[4]
- [1] „Bono animo es, adsum auxilio, Amphitruo, tibi et tuis:“ (Plaut. Amph. 1131)[4]
- [1] „nunc ibo ut pro praefectura mea ius dicam larido, / et quae pendent indemnatae pernae, is auxilium ut feram.“ (Plaut. Capt. 907–908)[4]
- [1] „illic hinc abiit. solus nunc es. quo in loco haec res sit vides / Epidice : nisi quid tibi in tete auxili est, apsumptus es.“ (Plaut. Epid. 81–82)[4]
- [1] „viden hostis tibi adesse tuoque tergo opsidium? consule, / arripe opem auxiliumque ad hanc rem : propere hoc, non placide decet.“ (Plaut. Mil. 219–220)[5]
- [1] „non videor mihi / sarcire posse aedis meas quin totae perpetuae ruant, / cum fundamento perierint nec quisquam esse auxilio queat.“ (Plaut. Most. 146–148)[5]
- [1] „sed eccum parasitum quoius mihi auxiliost opus.“ (Plaut. Pers. 83)[5]
- [1] „spero alicunde hodie me bona opera aut hac mea / tibi inventurum esse auxilium argentarium.“ (Plaut. Pseud. 104–105)[5]
- [2]
- [3] „augete auxilia vostris iustis legibus,“ (Plaut. Cist. 200)[4]
Wortbildungen:
Übersetzungen[Bearbeiten]
|
- [1–5] Karl Ernst Georges: Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch. 8. Auflage. Hannover 1913 (Nachdruck Darmstadt 1998) : „auxilium“ (Zeno.org) Band 1, Spalte 752-754.
- [1–3] PONS Latein-Deutsch, Stichwort: „auxilium“
- [1–5] P. G. W. Glare: Oxford Latin Dictionary. 2. Auflage. Volume 1: A–L, Oxford University Press, Oxford 2012, ISBN 978-0-19-958031-6 , „auxilium“ Seite 242–243.
- [1–5] Thesaurus Linguae Latinae. Editus auctoritate et consilio academiarum quinque Germanicarum: Berolinensis, Gottingensis, Lipsiensis, Monacensis, Vindobonensis. 2. Band An – Byzeres, Teubner, Leipzig 1901–1906, ISBN 3-322-00000-1 , „auxilium“ Spalte 1618–1632.
- [3, 4] Alfred von Domaszewski: Auxilia. In: Paulys Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft (RE). Band II,2, Stuttgart 1896, Spalte 2618–2622.
Quellen:
- ↑ Michiel de Vaan: Etymological Dictionary of Latin and the other Italic Languages. 1. Auflage. Brill, Leiden, Boston 2008, ISBN 978-90-04-16797-1 (Band 7 der Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series) , „augeo“ Seite 61–62.
- ↑ Paul Kretschmer: Zwei lateinische militärische Termini. In: Glotta. 6/1, Vandenhoeck & Ruprecht, 1914, Seite 30–33 .
- ↑ Alfred Ernout, Alfred Meillet: Dictionnaire étymologique de la langue latine. Histoire des mots. durch Jacques André vermehrte und korrigierte Neuauflage der 4. Auflage. Klincksieck, Paris 2001, ISBN 2-252-03277-4 , „augeo“ Seite 57–58.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 Titus Maccius Plautus: Comoediae. recognovit brevique adnotatione critica instruxit W. M. Lindsay. Nachdruck der 1. Auflage. Tomus I: Amphitruo, Asinaria, Aulularia, Bacchides, Captivi, Casina, Cistellaria, Curculio, Epidicus, Menaechmi, Mercator, Oxford 1936 (Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis, Digitalisat) .
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Titus Maccius Plautus: Comoediae. recognovit brevique adnotatione critica instruxit W. M. Lindsay. Nachdruck der 1. Auflage. Tomus II: Miles Gloriosus, Mostellaria, Persa, Poenulus, Pseudolus, Rudens, Stichus, Trinummus, Truculentus, Vidularia, Fragmenta, Oxford 1936 (Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis, Digitalisat) .