auxiliarius

Aus Wiktionary, dem freien Wörterbuch

auxiliarius (Latein)[Bearbeiten]

Adjektiv[Bearbeiten]

Nominativ Singular und Adverbia
Steigerungsstufe m f n Adverb
Positiv auxiliārius auxiliāria auxiliārium
Komparativ
Superlativ
Alle weiteren Formen: Flexion:auxiliarius

Worttrennung:

au·xi·li·a·ri·us

Bedeutungen:

[1] Hilfe leistend; helfend, hilfreich
[2] Militär: Auxiliar-, Hilfs-

Herkunft:

Ableitung zu dem Substantiv auxilium → la mit dem Suffix -arius → la[1]

Synonyme:

[1] auxiliabundus, auxiliaris
[2] auxiliaris

Beispiele:

[1] „verum apud hunc mea era sua consilia summa eloquitur libere, / magi’ que adeo ei consiliarius hic amicust quam auxiliarius.“ (Plaut. Truc. 215–216)[2]
[2] „quod est primum dissimile, res in Sardinia cum mastrucatis latrunculis a propraetore una cohorte auxiliaria gesta et bellum cum maximis Syriae gentibus et tyrannis consulari exercitu imperioque confectum.“ (Cic. Prov. 15)[3]
[2] „nam et provinciam in otio et exercitum in mea potestate tenui, finibus meae provinciae nusquam excessi, militem non modo legionarium sed ne auxiliarium quidem ullum quoquam misi et, si quos equites decedentis nactus sum, supplicio adfeci.“ (Poll. in Cic. fam. 10,32,5)[4]
[2] „equites tamen et auxiliarios pedites in omnes partes mittit, quascumque petisse dicebantur hostes.“ (Hirt. Gall. 8,5,3)[5]
[2] „Paucis diebus Q. Cassi litteris acceptis rex Bogus cum copiis venit adiungitque ei legioni quam secum adduxerat, conpluris cohortis auxiliarias Hispanorum.“ (Bell. Alex. 62,1)[6]
[2] „itaque ipse cum expeditis cohortibus, item funditorum et sagittariorum delecta manu apud primos erat, in postremo C. Marius legatus cum equitibus curabat, in utrumque latus auxiliarios equites tribunis legionum et praefectis cohortium dispertiverat, ut cum iis permixti velites, quocumque adcederent, equitatus hostium propulsarent.“ (Sall. Iug. 46,7)[7]
[2] „victoria non sine iactura militum fuit: quadringenti septuaginta duo milites Romani, socium ac Latini nominis mille decem et novem, cum his tria milia militum auxiliariorum perierunt.“ (Liv. 40,40,13)[8]

Charakteristische Wortkombinationen:

[2] cohors auxiliaria, equites auxiliarii, miles auxiliarius, pedites auxiliarii

Wortbildungen:

[2] auxiliarii

Übersetzungen[Bearbeiten]

[1, 2] Karl Ernst Georges: Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch. 8. Auflage. Hannover 1913 (Nachdruck Darmstadt 1998): „auxiliarius“ (Zeno.org), Band 1, Spalte 751.
[1, 2] PONS Latein-Deutsch, Stichwort: „auxiliarius
[1, 2] P. G. W. Glare: Oxford Latin Dictionary. 2. Auflage. Volume 1: A–L, Oxford University Press, Oxford 2012, ISBN 978-0-19-958031-6, „auxiliarius“ Seite 242.

Quellen:

  1. P. G. W. Glare: Oxford Latin Dictionary. 2. Auflage. Volume 1: A–L, Oxford University Press, Oxford 2012, ISBN 978-0-19-958031-6, „auxiliarius“ Seite 242.
  2. Titus Maccius Plautus: Comoediae. recognovit brevique adnotatione critica instruxit W. M. Lindsay. Nachdruck der 1. Auflage. Tomus II: Miles Gloriosus, Mostellaria, Persa, Poenulus, Pseudolus, Rudens, Stichus, Trinummus, Truculentus, Vidularia, Fragmenta, Oxford 1936 (Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis, Digitalisat).
  3. Marcus Tullius Cicero: Oratio de provinciis consularibus, Oratio pro L. Cornelio Balbo. In: Tadeusz Maslowski (Herausgeber): Scripta quae manserunt omnia. 1. Auflage. Fasc. 24, De Gruyter, Berlin/New York 2007, ISBN 978-3-11-019749-5 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana), Seite 8.
  4. Marcus Tullius Cicero; D. R. Shackleton Bailey (Herausgeber): Epistulae ad familiares. Libri: I–XVI. 1. Auflage. B. G. Teubner, Stuttgart 1988, ISBN 3-519-01210-3 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana), Seite 365.
  5. Gaius Iulius Caesar: Bellum Gallicum. In: Wolfgang Hering (Herausgeber): Commentarii. stereotype 1. Auflage. Vol. I, Walter de Gruyter, Berlin/New York 2008, ISBN 978-3-598-71127-5 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1987), Seite 150.
  6. Gaius Iulius Caesar: Commentarii belli Alexandrini, belli Africi, belli Hispaniensis. Accedunt C. Iuli Caesaris et A. Hirti fragmenta. In: Alfred Klotz (Herausgeber): Commentarii. stereotype 1. Auflage. Vol. III, B. G. Teubner, Stuttgart 1982, ISBN 3-519-01126-3 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1927), Seite 47.
  7. C. Sallustius Crispus; Alfons Kurfess (Herausgeber): Catilina, Iugurtha, Fragmenta ampliora. stereotype 3. Auflage. B. G. Teubner, Stuttgart/Leipzig 1991, ISBN 3-519-01763-6 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1957), Seite 92–93.
  8. Titus Livius; John Briscoe (Herausgeber): Ab urbe condita. 1. Auflage. Tomus II: Libri XXXVI–XL, B. G. Teubner, Stuttgart 1991, ISBN 3-519-01493-9 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana), Seite 755.