austeritas

Aus Wiktionary, dem freien Wörterbuch

austeritas (Latein)[Bearbeiten]

Substantiv, f[Bearbeiten]

Kasus Singular Plural
Nominativ austēritas austēritātēs
Genitiv austēritātis austēritātum
Dativ austēritātī austēritātibus
Akkusativ austēritātem austēritātēs
Vokativ austēritas austēritātēs
Ablativ austēritāte austēritātibus

Worttrennung:

aus·te·ri·tas, Genitiv: aus·te·ri·ta·tis

Bedeutungen:

[1] bitterer, herber Geschmack; Herbheit, Bitterkeit
[2] unangenehme Witterungsbedingung; Strenge
[3] dunkle Farbe, Dunkelheit
[4] übertragen: Strenge, Ernst, Unfreundlichkeit, Schroffheit, Härte

Herkunft:

Ableitung zu dem Adjektiv austerus → la mit dem Suffix -tas → la[1]

Beispiele:

[1] „aliae decocto in musto dulcescunt, aliae vero subolem novam in ipsa matre expectant tralucidae vitro, additque acinis eandem quam in doliis amphorisve duratricem illam firmitatem austeritas picis infusa pediculo.“ (Plin. nat. 14,17)[2]
[2] „tepores frigus glaciale mitificant et brumalis austeritas terrestrium viscerum venas remittit.“ (Apul. de mun. 23)[3]
[3] „unum imitari nemo potuit, quod absoluta opera atramente inlinebat ita tenui, ut id ipsum, cum repercussum claritatis colorum omnium excitaret custodiretque a pulvere et sordibus, ad manum intuenti demum apparerei, sed et lümnum ratione magna, ne claritas colorum aciem offenderei veluti per lapidem specularem intuentibus et e longinquo eadem res nimis floridis coloribus austeritatem occulte daret.“ (Plin. nat. 35,97)[4]
[3] „Niciae conparatur et aliquando praefertur Athenion Maronites, Glaucionis Corinthii discipulus, austerior colore et in austeritate iucundior, ut in ipsa pictura eruditio eluceat.“ (Plin. nat. 35,134)[5]
[3] „ergo Cyprii, varie glauci magisque ac minus in eodem smaragdo aliis partibus, tenorem illum Scythicae austeritatis non semper custodiunt.“ (Plin. nat. 37,67)[6]
[3] „et hic mares austeritas distinguat et quidam vigor adposita tinguens; Indicae quidem etiam hebetare visus dicuntur.“ (Plin. nat. 37,101)[7]
[4] „Idem tamen, qui a te hanc austeritatem exigo, cogor id, quod diversum est, postulare, ut in plerisque frontem remittas.“ (Plin. epist. 2,5,5)[8]
[4] „in illis enim quamvis aegrum eum adhuc et secum reluctantem avocabit ipsa rerum, quas tractabit, austeritas: haec quae remissa fronte commentanda sunt, non feret, nisi cum iam sibi ab omni parte constiterit.“ (Sen. Dial. 11,8,4)[9]
[4] „non austeritas eius tristis, non dissoluta sit comitas, ne inde odium, hinc contemptus oriatur.“ (Quint. inst. 2,2,5)[10]
[4] „tua ista gravitas iucunda, mitis austeritas, placida constantia blandusque vigor est.“ (Apul. flor. 9)[11]
[4] „at Macchabeus videns austerius secum agere Nicanorem et consuetum occursum ferocius exhibentem intellegens non ex bono esse austeritatem istam paucis suorum congregatis occultavit se a Nicanore“ (Vulg. 2. Makk. 14,30)[12]
„Doch der Makkabäer merkte, dass Nikanor ihm gegenüber immer abweisender wurde und dass seine gewohnte Freundlichkeit sich abkühlte. Er wusste, dass diese Schroffheit nichts Gutes bedeuten könne. Darum rief er eine Anzahl von seinen Leuten zusammen und versteckte sich mit ihnen vor Nikanor. “[13]
[4] „quod infirmum fuit non consolidastis et quod aegrotum non sanastis quod fractum est non alligastis et quod abiectum est non reduxistis quod perierat non quaesistis sed cum austeritate imperabatis eis et cum potentia“ (Vulg. Ezech. 34,4)[14]
„Die Schwachen habt ihr nicht gestärkt, das Kranke habt ihr nicht geheilt, das Verletzte habt ihr nicht verbunden, das Vertriebene habt ihr nicht zurückgeholt, das Verlorene habt ihr nicht gesucht; mit Härte habt ihr sie niedergetreten und mit Gewalt.“[15]

Entlehnungen:

deutsch: Austerität, französisch: austerité

Übersetzungen[Bearbeiten]

[1, 3, 4] Karl Ernst Georges: Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch. 8. Auflage. Hannover 1913 (Nachdruck Darmstadt 1998): „austeritas“ (Zeno.org), Band 1, Spalte 745.
[1, 3, 4] PONS Latein-Deutsch, Stichwort: „austeritas
[1–4] P. G. W. Glare: Oxford Latin Dictionary. 2. Auflage. Volume 1: A–L, Oxford University Press, Oxford 2012, ISBN 978-0-19-958031-6, „austeritas“ Seite 240.

Quellen:

  1. P. G. W. Glare: Oxford Latin Dictionary. 2. Auflage. Volume 1: A–L, Oxford University Press, Oxford 2012, ISBN 978-0-19-958031-6, „austeritas“ Seite 240.
  2. Gaius Plinius Secundus: Naturalis Historia. Post Ludovici Iani obitum recognovit et scripturae discrepantia adiecta edidit Karl Mayhoff. stereotype 1. Auflage. Volumen II. Libri VII–XV, K. G. Saur, München/Leipzig 2002, ISBN 3-598-71651-6 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1909), Seite 469.
  3. Apuleius Platonicus Madaurensis; Claudio Moreschini (Herausgeber): De philosophia libri. 1. Auflage. Volumen III, B. G. Teubner, Stuttgart/Leipzig 1991, ISBN 978-3-598-71055-1 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana), Seite 172.
  4. Gaius Plinius Secundus: Naturalis Historia. Post Ludovici Iani obitum recognovit et scripturae discrepantia adiecta edidit Karl Mayhoff. stereotype 1. Auflage. Volumen V. Libri XXXI–XXXVII, K. G. Saur, München/Leipzig 2002, ISBN 3-598-71654-0 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1897), Seite 265.
  5. Gaius Plinius Secundus: Naturalis Historia. Post Ludovici Iani obitum recognovit et scripturae discrepantia adiecta edidit Karl Mayhoff. stereotype 1. Auflage. Volumen V. Libri XXXI–XXXVII, K. G. Saur, München/Leipzig 2002, ISBN 3-598-71654-0 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1897), Seite 278.
  6. Gaius Plinius Secundus: Naturalis Historia. Post Ludovici Iani obitum recognovit et scripturae discrepantia adiecta edidit Karl Mayhoff. stereotype 1. Auflage. Volumen V. Libri XXXI–XXXVII, K. G. Saur, München/Leipzig 2002, ISBN 3-598-71654-0 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1897), Seite 410.
  7. Gaius Plinius Secundus: Naturalis Historia. Post Ludovici Iani obitum recognovit et scripturae discrepantia adiecta edidit Karl Mayhoff. stereotype 1. Auflage. Volumen V. Libri XXXI–XXXVII, K. G. Saur, München/Leipzig 2002, ISBN 3-598-71654-0 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1897), Seite 425.
  8. Gaius Plinius Caecilius Secundus: Epistularum libri novem, Epistularum ad Traianum liber, Panegyricus. Recensuit Mauritius Schuster, editionem tertiam curavit Rudolphus Hanslik. 3. Auflage. B. G. Teubner Verlagsgesellschaft, Stuttgart/Leipzig 1992, ISBN 3-8154-1657-4 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana), Seite 44.
  9. Lucius Annaeus Seneca; Friedrich Haase (Herausgeber): Opera quae supersunt. stereotype 1. Auflage. Volumen I: Dialogi, Epigrammata, Ludus de morte Claudii, De clementia, B. G. Teubner, Leipzig 1902 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana), Seite 225.
  10. Marcus Fabius Quintilianus: Institutionis Oratoriae Libri XII. Edidit Ludwig Radermacher, addenda et corrigenda collegit et adiecit Vinzenz Buchheit. korrigierte, stereotype 1. Auflage. Pars prior libros I–VI continens, B. G. Teubner, Leipzig 1971 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana), Seite 74.
  11. Apuleius Platonicus Madaurensis; Rudolf Helm (Herausgeber): Florida. erweiterte, stereotype 1. Auflage. Volumen II, Fasc. 2, B. G. Teubner, Stuttgart/Leipzig 1993, ISBN 3-8154-1057-6 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1910, 1959), Seite 14.
  12. Robert Weber, Roger Gryson (Herausgeber): Biblia Sacra Vulgata. 5. Auflage. Deutsche Bibelgesellschaft, Stuttgart 2007, 2. Buch der Makkabäer Kapitel 14, Vers 30 VUL
  13. Bibel: 2. Buch der Makkabäer Kapitel 14, Vers 30 EU
  14. Robert Weber, Roger Gryson (Herausgeber): Biblia Sacra Vulgata. 5. Auflage. Deutsche Bibelgesellschaft, Stuttgart 2007, Ezechiel Kapitel 34, Vers 4 VUL
  15. Bibel: Ezechiel Kapitel 34, Vers 4 EU