abscedere

Aus Wiktionary, dem freien Wörterbuch

abscedere (Latein)[Bearbeiten]

Verb[Bearbeiten]

Zeitform Person Wortform
Präsens 1. Person Singular abscēdō
2. Person Singular abscēdis
3. Person Singular abscēdit
1. Person Plural abscēdimus
2. Person Plural abscēditis
3. Person Plural abscēdunt
Perfekt 1. Person Singular abscessī
Imperfekt 1. Person Singular abscēdēbam
Futur 1. Person Singular abscēdam
PPP abscessus
Konjunktiv Präsens 1. Person Singular abscēdam
Imperativ Singular abscēde
Plural abscēdite
Alle weiteren Formen: Flexion:abscedere

Alternative Schreibweisen:

apscedere

Worttrennung:

abs·ce·de·re

Bedeutungen:

[1] intransitiv: sich von einem Ort wegbewegen; weggehen, fortgehen, sich entfernen, sich fortmachen
[2] intransitiv, übertragen: sich von etwas entfernen, nicht mehr zu etwas gehören
[3] intransitiv, übertragen: vermindert werden; abgehen, wegfallen
[4] intransitiv, übertragen: weichen, vergehen

Herkunft:

Ableitung zu dem Verb cedere → la mit dem Präfix ab- → la[1]

Sinnverwandte Wörter:

[1] abire

Gegenwörter:

[1] accedere

Beispiele:

[1] „Concedite atque apscedite omnes, de via decedite, / nec quisquam tam audax fuat homo qui obviam opsistat mihi.“ (Plaut. Amph. 984–985)[2]
[1] „nemo accipit, aufer te domum, apscede hinc, molestus ne sis.“ (Plaut. Asin. 469)[2]
[1] „apscede ergo paullulum istuc.“ (Plaut. Asin. 925)[2]
[1] „iuben hanc hinc apscedere?“ (Plaut. Asin. 939)[2]
[1] „apscede etiam nunc — etiam nunc — etiam — ohe, / istic astato.“ (Plaut. Aul. 55–56)[2]
[1] „ne tu me ignores, quom extemplo meo e conspectu apscesseris,“ (Plaut. Capt. 434)[2]
[1] „cave tibi, Cleustrata, apscede ab ista, opsecro, / ne quid in te mali faxit ira percita.“ (Plaut. Cas. 627–628)[2]
[1] „ego apscessi sciens / paullum ab illis, dissimulabam earum operam sermoni dare;“ (Plaut. Ep. 237–238)[2]
[1] „pugnis me votas in huiius ore quicquam parcere, / nei a meis oculis apscedat in malam magnam crucem.“ (Plaut. Men. 848–849)[3]
[1] „agite apscedite ergo.“ (Plaut. Mil. 1198)[3]
[1] „quaere: ego hinc apscessero aps te huc interim.“ (Plaut. Mil. 200)[3]
[1] „an ruri censes te esse? apscede ab aedibus. / abi rus, abi dierecte, apscede ab ianua.“ (Plaut. Most. 7–8)[3]
[1] „age, illuc apscede procul e conspectu, tace.“ (Plaut. Per. 467)[3]
[1] „illorum navis longe in altum apscesserat.“ (Plaut. Rud. 66)[3]
[2] „Neque admodum a pueris abscessit neque admodum adulescentulust.“ (Naev. com. 26¹)[4]
[3] „et repperi haec te quf apscedat suspicio.“ (Plaut. Epid. 285)[2]
[3] „Sag. heus tu, etiam pro vestimentis huc decem accedant minae. / Do. apscedent enim, non accedent.“ (Plaut. Per. 669–670)[3]
[4] „at edepol tu calidam picem bibito, aegritudo apscesserit.“ (Plaut. Mer. 140)[2]
[4] „nunc si opperiri vis adventum Charmidi, / perlongumst: huic ducendi interea apscesserit / lubido; atque ea condicio huic vel primaria est.“ (Plaut. Trin. 744–746)[3]

Wortbildungen:

abscessio, abscessus

Übersetzungen[Bearbeiten]

[1–4] Karl Ernst Georges: Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch. 8. Auflage. Hannover 1913 (Nachdruck Darmstadt 1998): „abscedo“ (Zeno.org), Band 1, Spalte 28–29.
[1] PONS Latein-Deutsch, Stichwort: „abscedo
[1–4] P. G. W. Glare: Oxford Latin Dictionary. 2. Auflage. Volume 1: A–L, Oxford University Press, Oxford 2012, ISBN 978-0-19-958031-6, „abscedo“ Seite 11.

Quellen:

  1. P. G. W. Glare: Oxford Latin Dictionary. 2. Auflage. Volume 1: A–L, Oxford University Press, Oxford 2012, ISBN 978-0-19-958031-6, „abscedo“ Seite 11.
  2. 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 Titus Maccius Plautus: Comoediae. recognovit brevique adnotatione critica instruxit W. M. Lindsay. Nachdruck der 1. Auflage. Tomus I: Amphitruo, Asinaria, Aulularia, Bacchides, Captivi, Casina, Cistellaria, Curculio, Epidicus, Menaechmi, Mercator, Oxford 1936 (Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis, Digitalisat).
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 Titus Maccius Plautus: Comoediae. recognovit brevique adnotatione critica instruxit W. M. Lindsay. Nachdruck der 1. Auflage. Tomus II: Miles Gloriosus, Mostellaria, Persa, Poenulus, Pseudolus, Rudens, Stichus, Trinummus, Truculentus, Vidularia, Fragmenta, Oxford 1936 (Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis, Digitalisat).
  4. Otto Ribbeck (Herausgeber): Scaenicae Romanorum poesis fragmenta. 3. Auflage. Band 2: Comicorum Fragmenta, B. G. Teubner, Leipzig 1898 (Internet Archive), Seite 11.