abire

Aus Wiktionary, dem freien Wörterbuch

abīre (Latein)[Bearbeiten]

Verb[Bearbeiten]

Zeitform Person Wortform
Präsens 1. Person Singular abeō
2. Person Singular abīs
3. Person Singular abit
1. Person Plural abīmus
2. Person Plural abītis
3. Person Plural abeunt
Perfekt 1. Person Singular abiī
Imperfekt 1. Person Singular abībam
Futur 1. Person Singular abībō
PPP abitus
Konjunktiv Präsens 1. Person Singular abēam
Imperativ Singular abī
Plural abīte
Alle weiteren Formen: Flexion:abire

Worttrennung:

ab·i·re

Bedeutungen:

[1] intransitiv: weggehen, fortgehen, fortziehen, fortreisen
[2] intransitiv: (irgendwie) davonkommen, wegkommen
[3] intransitiv: vergehen, verfließen, (dahin)schwinden
[4] intransitiv, mit in und Akkusativ: in etwas übergehen, sich in etwas verbreiten
[5] intransitiv: aufgebraucht werden, vergehen
[6] intransitiv: von etwas abschweifen, von etwas abweichen, etwas aufgeben
[7] intransitiv: sich wegbewegen, fortbewegen

Herkunft:

Ableitung zu dem Verb ire → la mit dem Präfix ab- → la[1]

Beispiele:

[1] Equus in silvam abiit.
Das Pferd ging in den Wald weg.
[1] „amborum uxores / noctu Troiad exibant capitibus opertis, / flentes ambae, abeuntes lacrimis cum multis.“ (Naev. poet. 5)[2]
[1] „is priu’ quam hinc abiit ipsemet in exercitum, / gravidam Alcumenam fecit uxorem suam.“ (Plaut. Amph. 102–103)[3]
[1] „numquid vis, quin abeam iam intro, ut apparentur quibus opust?“ (Plaut. Amph. 970)[3]
[1] „ad turbam abii / fera militiai muñera belli / ut praestarem“ (Var. Men. 223)[4]
[1] „In causa coniecturali narratio accusatoris suspiciones interiectas et dispersas habere debet, ut nihil actum, nihil dictum, nusquam ventum aut abitum, nihil denique factum sine causa putetur.“ (Rhet. Her. 2,3)[5]
[1] „vina bonus quae deinde cadis onerarat Acestes / litore Trinacrio dederatque abeuntibus heros, / dividit et dictis maerentia pectora mulcet:“ (Verg. Aen. 1,195–197)[6]
[1] „ipsa Paphum sublimis abit“ (Verg. Aen. 1,415)[7]
[2]
[4] „crassiores fient, et in radices vires oleae abibunt.“ (Cato agr. 61,1)[8]
[4] „turma terima (E in U abiit), quod terdeni equites ex tribus tribubus Titiensium, Ramnium, Lucerum fiebant.“ (Var. LL 5,91)[9]
[5] „in commissura abibit p. III, rel. erit p. XLVI.“ (Cato agr. 135,4)[10]
[6] „Primum ad virtutem ut redeatis, abeatis ab ignavia,“ (Naev. com. 92)[11]
[7] „si male arabit, radices susum abibunt,“ (Cato agr. 61,1)[8]

Redewendungen:

abi

Wortbildungen:

abitio, abitus, transabire

Übersetzungen[Bearbeiten]

[1–4] Karl Ernst Georges: Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch. 8. Auflage. Hannover 1913 (Nachdruck Darmstadt 1998): „abeo“ (Zeno.org), Band 1, Spalten 12-15.
[1, 4–6] P. G. W. Glare: Oxford Latin Dictionary. 2. Auflage. Volume 1: A–L, Oxford University Press, Oxford 2012, ISBN 978-0-19-958031-6, „abeo“ Seite 5–6.

Quellen:

  1. P. G. W. Glare: Oxford Latin Dictionary. 2. Auflage. Volume 1: A–L, Oxford University Press, Oxford 2012, ISBN 978-0-19-958031-6, „abeo“ Seite 5.
  2. Jürgen Blänsdorf (Herausgeber): Fragmenta poetarum Latinorum epicorum et lyricorum. Praeter Enni Annales et Ciceronis Germanicique Aratea. 4. vermehrte Auflage. De Gruyter, Berlin, New York 2011, ISBN 978-3-11-020915-0, Seite 43.
  3. 3,0 3,1 Titus Maccius Plautus: Comoediae. recognovit brevique adnotatione critica instruxit W. M. Lindsay. Nachdruck der 1. Auflage. Tomus I: Amphitruo, Asinaria, Aulularia, Bacchides, Captivi, Casina, Cistellaria, Curculio, Epidicus, Menaechmi, Mercator, Oxford 1936 (Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis, Digitalisat).
  4. Marcus Terentius Varro; Raymond Astbury (Herausgeber): Saturarum Menippearum fragmenta. 2. Auflage. K. G. Saur, München/Leipzig 2002, ISBN 3-598-71236-7 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana), Seite 39.
  5. Friedrich Marx, Winfried Trillitzsch (Herausgeber): Incerti auctoris de ratione dicendi ad C. Herennium Lib. IV. In: Scripta quae manserunt omnia. stereotype, korr. und erw. 2. Auflage. Fasc. 2, B. G. Teubner, Leipzig 1964 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1923), Seite 26.
  6. Publius Vergilius Maro; Gian Biagio Conte (Herausgeber): Aeneis. 2. Auflage. Walter de Gruyter, Berlin/New York 2019, ISBN 978-3-11-064737-2 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana), Seite 8.
  7. Publius Vergilius Maro; Gian Biagio Conte (Herausgeber): Aeneis. 2. Auflage. Walter de Gruyter, Berlin/New York 2019, ISBN 978-3-11-064737-2 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana), Seite 15.
  8. 8,0 8,1 Marcus Porcius Cato; Antonius Mazzarino (Herausgeber): De agri cultura. Ad fidem Florentini codicis deperditi. 2. Auflage. BSB B. G. Teubner Verlagsgesellschaft, Leipzig 1982 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana), Seite 58.
  9. Marcus Terentius Varro; Georg Goetz, Fritz Schöll (Herausgeber): De lingua Latina. Quae supersunt. Accedunt grammaticorum Varronis librorum fragmenta. 1. Auflage. B. G. Teubner, Leipzig 1910 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Internet Archive), Seite 28.
  10. Marcus Porcius Cato; Antonius Mazzarino (Herausgeber): De agri cultura. Ad fidem Florentini codicis deperditi. 2. Auflage. BSB B. G. Teubner Verlagsgesellschaft, Leipzig 1982 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana), Seite 90.
  11. Otto Ribbeck (Herausgeber): Scaenicae Romanorum poesis fragmenta. 3. Auflage. Band 2: Comicorum Fragmenta, B. G. Teubner, Leipzig 1898 (Internet Archive), Seite 25.