axiculus

Aus Wiktionary, dem freien Wörterbuch

axiculus (Latein)[Bearbeiten]

Substantiv, m[Bearbeiten]

Kasus Singular Plural
Nominativ axiculus axiculī
Genitiv axiculī axiculōrum
Dativ axiculō axiculīs
Akkusativ axiculum axiculōs
Vokativ axicule axiculī
Ablativ axiculō axiculīs

Worttrennung:

a·xi·cu·lus, Genitiv: a·xi·cu·li

Bedeutungen:

[1] Technik: kleine Achse, Welle
[2] Technik: Rolle

Herkunft:

Diminutiv zu dem Substantiv axis → la ‚Achse‘ mit dem Suffix -culus → la[1]

Beispiele:

[1] „in trocleam induntur orbiculi II per axiculos versationes habentes.“ (Vitr. 10,2,1)[2]
[1] „insuper autem ad capsum raedae loculamentum firmiter figatur habens tympanum versatile in cultro conlocatum et in axiculo conclusum, in cuius tympani fronte denticuli perficiantur aequaliter divisi numero quadringenti convenientes denticulo tympani inferioris.“ (Vitr. 10,9,2)[3]
[2] „inducuntur uti centra axiculi in orbiculos et in trocleis conlocantur, per quos orbiculos funis circumactus directis ductionibus et in sucula conlocatus vectium versationibus onerum facit egressus in altum.“ (Vitr. 10,2,1)[4]
[2] „quo insuper conlocata erat alternis materies inter scapos et transversarium traiecta e cheloniis et anconibus firmiter inclusa.“ (Vitr. 10,15,4)[5]

Übersetzungen[Bearbeiten]

[1, 2] Karl Ernst Georges: Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch. 8. Auflage. Hannover 1913 (Nachdruck Darmstadt 1998): „1. axiculus“ (Zeno.org), Band 1, Spalte 767.
[1] PONS Latein-Deutsch, Stichwort: „axiculus
[1] P. G. W. Glare: Oxford Latin Dictionary. 2. Auflage. Volume 1: A–L, Oxford University Press, Oxford 2012, ISBN 978-0-19-958031-6, „axiculus¹“ Seite 243.

Quellen:

  1. P. G. W. Glare: Oxford Latin Dictionary. 2. Auflage. Volume 1: A–L, Oxford University Press, Oxford 2012, ISBN 978-0-19-958031-6, „axiculus¹“ Seite 243.
  2. Vitruvius; Fritz Krohn (Herausgeber): De architectura. Libri decem. 1. Auflage. B. G. Teubner, Leipzig 1912 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Internet Archive), Seite 226–227.
  3. Vitruvius; Fritz Krohn (Herausgeber): De architectura. Libri decem. 1. Auflage. B. G. Teubner, Leipzig 1912 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Internet Archive), Seite 242.
  4. Vitruvius; Fritz Krohn (Herausgeber): De architectura. Libri decem. 1. Auflage. B. G. Teubner, Leipzig 1912 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Internet Archive), Seite 232.
  5. Vitruvius; Fritz Krohn (Herausgeber): De architectura. Libri decem. 1. Auflage. B. G. Teubner, Leipzig 1912 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Internet Archive), Seite 256.

Substantiv, m[Bearbeiten]

Kasus Singular Plural
Nominativ axiculus axiculī
Genitiv axiculī axiculōrum
Dativ axiculō axiculīs
Akkusativ axiculum axiculōs
Vokativ axicule axiculī
Ablativ axiculō axiculīs

Nebenformen:

assiculus

Worttrennung:

a·xi·cu·lus, Genitiv: a·xi·cu·li

Bedeutungen:

[1] Technik: kleine Bohle, kleines Brett, Latte, Pfosten

Herkunft:

Diminutiv zu dem Substantiv axis → la ‚Brett‘ mit dem Suffix -culus → la[1]

Beispiele:

[1] „Haec taliaque ideo magis magisque crescebant, quod Constantius impendio timidus … semper se ferri sperabat, ut Dionysius tyrannus ille Siciliae, qui ob hoc idem vitium et tonstrices docuit filias, ne cui alieno ora committeret leviganda, aedemque brevem, ubi cubitare sueverat, alta circumdedit fossa eamque ponte solubili superstrauit, cuius disiectos asseres et axiculos secum in somnum abiens transferebat eosdemque compaginabat lucis initio processurus.“ (Amm. 16,8,10)[2]
[1] „Cum apud Parisios adhuc Caesar Iulianus quatiens scutum variis motibus exerceretur in campo, axiculis, quibus orbis erat compaginatus, in vanum excussis ampla remanserat sola, quam retinens valida manu stringebat.“ (Amm. 21,2,1)[3]
[1] „ferrum inter axiculos duo firmum compaginatur et vastum in modum regulae maioris extentum, cuius ex volumine tereti, quod in medio pars polita componit, quadratus eminet stilus extentius recto canalis angusti meatu cauatus et hac multiplici chorda nervorum tortilium illigatus.“ (Amm. 23,4,2)[4]

Übersetzungen[Bearbeiten]

[1] Karl Ernst Georges: Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch. 8. Auflage. Hannover 1913 (Nachdruck Darmstadt 1998): „2. axiculus“ (Zeno.org), Band 1, Spalte 767.
[1] PONS Latein-Deutsch, Stichwort: „axiculus
[1] P. G. W. Glare: Oxford Latin Dictionary. 2. Auflage. Volume 1: A–L, Oxford University Press, Oxford 2012, ISBN 978-0-19-958031-6, „axiculus²“ Seite 243.

Quellen:

  1. P. G. W. Glare: Oxford Latin Dictionary. 2. Auflage. Volume 1: A–L, Oxford University Press, Oxford 2012, ISBN 978-0-19-958031-6, „axiculus²“ Seite 243.
  2. Ammianus Marcellinus; Wolfgang Seyfarth (Herausgeber): Rerum gestarum libri qui supersunt. stereotype 1. Auflage. Volumen I: Libri XIV–XXV, Teubner, Stuttgart/Leipzig 1999, ISBN 3-519-01976-0 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1978), Seite 80–81.
  3. Ammianus Marcellinus; Wolfgang Seyfarth (Herausgeber): Rerum gestarum libri qui supersunt. stereotype 1. Auflage. Volumen I: Libri XIV–XXV, Teubner, Stuttgart/Leipzig 1999, ISBN 3-519-01976-0 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1978), Seite 218.
  4. Ammianus Marcellinus; Wolfgang Seyfarth (Herausgeber): Rerum gestarum libri qui supersunt. stereotype 1. Auflage. Volumen I: Libri XIV–XXV, Teubner, Stuttgart/Leipzig 1999, ISBN 3-519-01976-0 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1978), Seite 299.