dysenteria

Aus Wiktionary, dem freien Wörterbuch

dysenteria (Latein)[Bearbeiten]

Substantiv, f[Bearbeiten]

Kasus Singular Plural
Nominativ dysenteria dysenteriae
Genitiv dysenteriae dysenteriārum
Dativ dysenteriae dysenteriīs
Akkusativ dysenteriam dysenteriās
Vokativ dysenteria dysenteriae
Ablativ dysenteriā dysenteriīs

Nebenformen:

dysinteria

Worttrennung:

dys·en·te·ria, Genitiv: dys·en·te·riae

Bedeutungen:

[1] Medizin: Ruhr, Dysenterie

Herkunft:

Entlehnung aus dem altgriechischen δυσεντερία (dysenteria→ grc[1]

Beispiele:

[1] „Proxima his inter intestinorum mala tormina esse consuerunt: dysenteria Graece vocatur. Intus intestina exulcerantur; ex his cruor manat isque modo cum stercore aliquo semper liquido, modo cum quibusdam quasi muccosis excernitur, interdum simul quaedam carnosa descendunt frequens deiciendi cupiditas dolorque in ano est.“ (Cels. 4, 22, 1)[2]
[1] „constat eos, qui ilio vivant, nec dysinteria nec tenesmo neque aliis morbis ventris infestari.“ (Plin. nat. 22, 56)[3]
[1] „aizoi sucus alvum sistit et dysinterias et taenias rotundas pellit. symphyti radix pota in vino alvum et dysinteriam sistit, item dauci.“ (Plin. nat. 26, 45)[4]
[1] „Si vero Sole sic sicut diximus ordinato Saturni per quadratum radius accesserit, aut si cum eo fuerit inventus, absconsis pater et latentibus aegritudinibus interibit, id est dysenteria pthisi et ceteris huiuscemodi aegritudinibus.“ (Firm. math. 7, 9, 4)[5]
[1] „contigit autem patrem Publii febribus et dysenteria vexatum iacere ad quem Paulus intravit et cum orasset et inposuisset ei manus salvavit eum“ (Vulg. act. apost. 28, 8)[6]
„Der Vater des Publius lag gerade mit Fieber und Ruhr im Bett. Paulus ging zu ihm hinein und betete; dann legte er ihm die Hände auf und heilte ihn.“[7]
[1] „A difflcultate officii passio nomen accepit dysenteria. est autem intestinorum rheumatismus cum ulceratione.“ (Cael. Aur. chron. 4, 6, 84)[8]
[1] „Disinteria est divisio continuationis, id est ulceratio intestini. Dis enim divisio est, intera intestina.“ (Isid. orig. 4, 7, 36)[9]
  • altgriechisch:
[1] „sane δυσεντερίαν pertimueram; sed visa est mihi vel loci mutatio vel animi etiam relaxatio vel ipsa fortasse iam senescentis morbi remissio profuisse.“ (Cic. fam. 7, 26, 1)[10]

Übersetzungen[Bearbeiten]

[1] Karl Ernst Georges: Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch. 8. Auflage. Hannover 1913 (Nachdruck Darmstadt 1998): „dysenteria“ (Zeno.org), Band 1, Spalte 2324.
[1] P. G. W. Glare: Oxford Latin Dictionary. 2. Auflage. Volume 1: A–L, Oxford University Press, Oxford 2012, ISBN 978-0-19-958031-6, „dysenteria“ Seite 640.
[1] Thesaurus Linguae Latinae. Editus iussu et auctoritate consilii ab academiis societatibusque diversarum nationum electi. 5. Band, 2. Teil E – Ezoani, Teubner, Leipzig 1931–1953, ISBN 3-322-00000-1, „dysenteria“ Spalte 2331.

Quellen:

  1. P. G. W. Glare: Oxford Latin Dictionary. 2. Auflage. Volume 1: A–L, Oxford University Press, Oxford 2012, ISBN 978-0-19-958031-6, „dysenteria“ Seite 640.
  2. Aulus Cornelius Celsus; Friedrich Marx (Herausgeber): Artium A. Corneli Celsi quae supersunt. 1. Auflage. B. G. Teubner, Leipzig/Berlin 1915 (Corpus Medicorum Latinorum Volumen I, Digitalisat), Seite 175.
  3. Gaius Plinius Secundus: Naturalis Historia. Post Ludovici Iani obitum recognovit et scripturae discrepantia adiecta edidit Karl Mayhoff. stereotype 1. Auflage. Volumen III. Libri XVI–XII, B. G. Teubner, Stuttgart 1967 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1902), Seite 457.
  4. Gaius Plinius Secundus: Naturalis Historia. Post Ludovici Iani obitum recognovit et scripturae discrepantia adiecta edidit Karl Mayhoff. stereotype 1. Auflage. Volumen IV. Libri XXIII–XXX, B. G. Teubner, Stuttgart 1967 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1897), Seite 189.
  5. Iulius Firmicus Maternus; Wilhelm Kroll, Franz Skutsch (Herausgeber): Matheseos Libri VIII. stereotype 1. Auflage. Fasciculus alter libros IV posteriores cum praefatione et indicibus continens, B. G. Teubner, Leipzig 1968 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1913), Seite 233
  6. Robert Weber, Roger Gryson (Herausgeber): Biblia Sacra Vulgata. 5. Auflage. Deutsche Bibelgesellschaft, Stuttgart 2007, Apostelgeschichte Kapitel 28, Vers 8 VUL
  7. Bibel: Apostelgeschichte Kapitel 28, Vers 8 EU
  8. Caelius Aurelianus; Gerhard Bendz (Herausgeber): Celerum passionum libri III. Tardarum passionum libri V. 2., unveränderte Auflage. Pars II: Tard. Pass. Lib. III–V, Akademie Verlag, Berlin 2002, ISBN 3-05-003743-1 (Corpus Medicorum Latinorum Volumen VI, 2, Digitalisat), Seite 820.
  9. Isidorus Hispalensis episcopus: Etymologiarum sive originum libri XX. Recognovit brevique adnotatione critica instruxit W. M. Lindsay. 1. Auflage. Tomus I libros I–X continens, Oxford 1911 (Scriptorum classicorum bibliotheca Oxoniensis)
  10. Marcus Tullius Cicero; D. R. Shackleton Bailey (Herausgeber): Epistulae ad familiares. Libri: I–XVI. 1. Auflage. B. G. Teubner, Stuttgart 1988, ISBN 3-519-01210-3 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana), Seite 323.