dialogus

Aus Wiktionary, dem freien Wörterbuch

dialogus (Latein)[Bearbeiten]

Substantiv, m[Bearbeiten]

Kasus Singular Plural
Nominativ dialogus dialogī
Genitiv dialogī dialogōrum
Dativ dialogō dialogīs
Akkusativ dialogum dialogōs
Vokativ dialoge dialogī
Ablativ dialogō dialogīs

Worttrennung:

di·a·lo·gus, Plural: di·a·lo·gi

Bedeutungen:

[1] meist philosophisches/wissenschaftliches Gespräch, Dialog
[2] Buch/Text, das [1] beinhaltet; Dialog

Herkunft:

Entlehnung aus dem altgriechischen διάλογος (dialogos→ grc[1]

Sinnverwandte Wörter:

[1] altercatio, disputatio, sermo

Oberbegriffe:

[2] liber

Beispiele:

[1] „in quo multis verbis cum inveheretur in Caesarem Curio disputatioque esset inter eos, ut est consuetudo dialogorum, cum sermo esset institutus senatu misso, quem senatum Caesar consul habuisset, reprendit eas res, quas idem Caesar anno post et deinceps reliquis annis administravisset in Gallia.“[2]
[1] „Subito cum mihi dixisset Caecilius quaestor puerum se Romam mittere, haec scripsi raptim ut tuos mirificos cum Publio dialogos, cum eos de quibus scribis tum illum quem abdis et ais longum esse quae ad ea responderis perscribere“[3]
[1] „sic enim constitueram, neminem includere in dialogos eorum qui viverent;“[4]
[1] „hic dialogus sic conclusus est.“[5]
[1] „sed ut dialogorum altercatione seposita tamquam iuris consultus respondeam, mens spectanda est dantis; beneficium ei dedit, cui datum voluit.“[6]
[2] „sed nosti genus dialogorum meorum.“[7]
[2] „scripsi igitur Aristotelio more, quem ad modum quidem volui, tris libros in disputatione ac dialogo ‚de Oratore‘, quos arbitror Lentulo tuo fore non inutilis.“[8]
[2] „puto fore ut, cum legeris, mirere nos id locutos esse inter nos quod numquam locuti sumus, sed nosti morem dialogorum.[9]
[2] „Nomina adhuc T. Livium, scripsit enim et dialogos, quos non magis philosophiae adnumerare possis quam historiae, et ex professo philosophiam continentis libros: huic quoque dabo locum.“[10]
[2] „si quod tamen exemplum ad imitationem demonstrandum sit, solum est quod ex dialogis Socraticorum maximeque Platonis duci potest: in quibus adeo scitae sunt interrogationes, ut, cum plerisque bene respondeatur, res tamen ad id, quod volunt efficere, perveniat.“[11]

Übersetzungen[Bearbeiten]

[1] Karl Ernst Georges: Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch. 8. Auflage. Hannover 1913 (Nachdruck Darmstadt 1998): „dialogus“ (Zeno.org), Band 1, Spalte 2128.
[1, 2] Thesaurus Linguae Latinae. Editus auctoritate et consilio academiarum quinque Germanicarum: Berolinensis, Gottingensis, Lipsiensis, Monacensis, Vindobonensis, Auxiliantibus et alliis et curatoribus fundationis Rockerfellerianae. 5. Band, 1. Teil D – Dze, Teubner, Leipzig 1909–1934, ISBN 3-322-00000-1, Spalte 950, Zeile 84 – Spalte 951, Zeile 40.
[1] PONS Latein-Deutsch, Stichwort: „dialogus

Quellen:

  1. Karl Ernst Georges: Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch. 8. Auflage. Hannover 1913 (Nachdruck Darmstadt 1998): „dialogus“ (Zeno.org), Band 1, Spalte 2128.
  2. Marcus Tulius Cicero, Brutus, 218
  3. Marcus Tulius Cicero, Epistulae ad Atticum, 2,9,1
  4. Marcus Tulius Cicero, Epistulae ad Atticum, 13,19,3
  5. Marcus Tulius Cicero, Epistulae ad Atticum, 13,42,1
  6. Lucius Annaeus Seneca, De beneficiis, 5,19,8
  7. Marcus Tulius Cicero, Epistulae ad Atticum, 4,16,2
  8. Marcus Tulius Cicero, Epistulae ad familiares, 1,9,23
  9. Marcus Tulius Cicero, Epistulae ad familiares, 9,8,1
  10. Lucius Annaeus Seneca, Epistulae morales ad Lucilium, 100,9
  11. Marcus Fabius Quintilianus, Institutio oratoria, 5,7,28