gladius

Aus Wiktionary, dem freien Wörterbuch

gladius (Latein)[Bearbeiten]

Substantiv[Bearbeiten]

Kasus Singular Plural
Nominativ gladius gladii
Genitiv gladii gladiorum
Dativ gladio gladiis
Akkusativ gladium gladios
Vokativ gladi gladii
Ablativ gladio gladiis
[1] Gladius

Nebenformen:

gladium

Worttrennung:

gla·di·us Plural: gla·di·ī

Aussprache:

IPA: [ˈɡla.di.us]
Hörbeispiele: Lautsprecherbild gladius (klassisches Latein) (Info)

Bedeutungen:

[1] Waffe, bestehend aus einer scharfen Klinge und Griff, römisches Kurzschwert; Schwert
[2] Zoologie, speziell Ichthyologie: Schwertfisch (Xiphias gladius)

Herkunft:

seit Plautus bezeugt;[1] vielleicht eine Entlehnung aus dem urkeltischen *gladio- oder *kladio- oder einer dritten Sprache; vergleiche walisisch cleddyf → cy, kornisch clethe → kw und mittelbretonisch clezeff → xbm[2]

Synonyme:

[2] xiphias

Verkleinerungsformen:

gladiolus

Oberbegriffe:

[2] piscis

Beispiele:

[1] Gladiator gladio bestiam necat.
Der Gladiator tötet das Tier mit dem Schwert.
[2] „Trebius Niger xiphian, id est gladium, rostro mucronato esse, ab hoc naves perfossas mergi; in oceano ad locum Mauretaniae, qui Cottae vocetur, non procul Lixo flumine idem lolligines evolare ex aqua tradit tanta multitudine, ut navigia demergant.“ (Plin. Nat. 32, 15)[3]

Wortbildungen:

gladiator, gladiatus, gladiarius, digladiari

Erbwörter:

französisch: glaive, katalanisch: glavi

Entlehnungen:

italienisch: gladio, portugiesisch: gládio, spanisch: gladio

Übersetzungen[Bearbeiten]

[1] Lateinischer Wikipedia-Artikel „Gladius
[1, 2] Karl Ernst Georges: Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch. 8. Auflage. Hannover 1913 (Nachdruck Darmstadt 1998): „gladius“ (Zeno.org), Band 1, Spalte 2937–2938.
[1] PONS Latein-Deutsch, Stichwort: „gladius

Quellen:

  1. Alfred Ernout, Alfred Meillet: Dictionnaire étymologique de la langue latine. Histoire des mots. durch Jacques André vermehrte und korrigierte Neuauflage der 4. Auflage. Klincksieck, Paris 2001, ISBN 2-252-03277-4, Seite 275-276.
  2. Michiel de Vaan: Etymological Dictionary of Latin and the other Italic Languages. 1. Auflage. Brill, Leiden, Boston 2008, ISBN 978-90-04-16797-1 (Band 7 der Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series), Seite 263.
  3. Gaius Plinius Secundus: Naturalis Historia. Post Ludovici Iani obitum recognovit et scripturae discrepantia adiecta edidit Karl Mayhoff. stereotype 1. Auflage. Volumen V. Libri XXXI–XXXVII, K. G. Saur, München/Leipzig 2002, ISBN 3-598-71654-0 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1897), Seite 53–54.