xiphias

Aus Wiktionary, dem freien Wörterbuch

xiphias (Latein)[Bearbeiten]

Substantiv, m[Bearbeiten]

Kasus Singular Plural
Nominativ xiphiās xiphiae
Genitiv xiphiae xiphiārum
Dativ xiphiae xiphiīs
Akkusativ xiphiān xiphiās
Vokativ xiphiās xiphiae
Ablativ xiphiā xiphiīs

Worttrennung:

xi·phi·as, Genitiv: xi·phi·ae

Bedeutungen:

[1] Zoologie, Ichthyologie: Schwertfisch (Xiphias gladius)
[2] Astronomie: Komet in der Form eines Schwertes; Schwertstern

Herkunft:

Entlehnung aus dem altgriechischen ξιφίας (xiphias→ grc[1][2]

Synonyme:

[1] gladius

Oberbegriffe:

[1] piscis
[2] cometes

Beispiele:

[1] „nam gaudent pelago quales scombrique bovesque, / hippuri celeres et nigro tergore milvi / et pretiosus elops, nostris incognitus undis, / ac durus xiphias, ictu non mitior ensis,“ (Ov. hal. 94–97)[3]
[1] „Trebius Niger xiphian, id est gladium, rostro mucronato esse, ab hoc naves perfossas mergi; in oceano ad locum Mauretaniae, qui Cottae vocetur, non procul Lixo flumine idem lolligines evolare ex aqua tradit tanta multitudine, ut navigia demergant.“ (Plin. nat. 32,15)[4]
[1] „thranis, quem alii xipbian vocant, thrcssa, torpedo, tethea, trito mum pelamydum generis magni, ex quo terna cybia fiunt, veneria, uva, xiphias.“ (Plin. nat. 32,151)[5]
[1] „Quicumque hoc sidere Oriente nati fuerint, erunt piscatores sed magnorum piscium. Hi enim focas canes marines xifias thynnos corcodillos capient.“ (Firm. math. 8,17,5)[6]
[2] „easdem breviores et in mucronem fastigatas xiphias vocavere, quae sunt omnium pallidissimae et quodam gladii nitore ac sine ullis radiis, quos et disceus, nomini similis, colore autem electro, raros e margine emittit.“ (Plin. nat. 2,89)[7]
[2] „ob eamque rem de choro sororum expulsa maerens crinem solutum gerit, quae cometes appellatur sive longodes, quia in longitudinem producitur, sive xiphias quia gladii mucronis effigiem producit;“ (Hyg. fab. 192,6)[8]

Übersetzungen[Bearbeiten]

[1] Lateinischer Wikipedia-Artikel „xiphias
[1, 2] Karl Ernst Georges: Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch. 8. Auflage. Hannover 1913 (Nachdruck Darmstadt 1998): „xiphias“ (Zeno.org), Band 1, Spalte 3569.
[1] PONS Latein-Deutsch, Stichwort: „xiphias
[1, 2] P. G. W. Glare: Oxford Latin Dictionary. 2. Auflage. Volume 2: M–Z, Oxford University Press, Oxford 2012, ISBN 978-0-19-958031-6, „xiphias“ Seite 2342.

Quellen:

  1. Karl Ernst Georges: Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch. 8. Auflage. Hannover 1913 (Nachdruck Darmstadt 1998): „xiphias“ (Zeno.org), Band 1, Spalte 3569.
  2. P. G. W. Glare: Oxford Latin Dictionary. 2. Auflage. Volume 2: M–Z, Oxford University Press, Oxford 2012, ISBN 978-0-19-958031-6, „xiphias“ Seite 2342.
  3. Publius Ovidius Naso; S. G. Owen (Herausgeber): Tristium libri quinque, Ibis, Ex Ponto libri quattuor, Halieutica, Fragmenta. 1. Auflage. Oxford University Press, Oxford 1915 (Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis, Internet Archive).
  4. Gaius Plinius Secundus: Naturalis Historia. Post Ludovici Iani obitum recognovit et scripturae discrepantia adiecta edidit Karl Mayhoff. stereotype 1. Auflage. Volumen V. Libri XXXI–XXXVII, K. G. Saur, München/Leipzig 2002, ISBN 3-598-71654-0 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1897), Seite 53–54.
  5. Gaius Plinius Secundus: Naturalis Historia. Post Ludovici Iani obitum recognovit et scripturae discrepantia adiecta edidit Karl Mayhoff. stereotype 1. Auflage. Volumen V. Libri XXXI–XXXVII, K. G. Saur, München/Leipzig 2002, ISBN 3-598-71654-0 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1897), Seite 102.
  6. Iulius Firmicus Maternus; Wilhelm Kroll, Franz Skutsch (Herausgeber): Matheseos Libri VIII. stereotype 1. Auflage. Fasciculus alter libros IV posteriores cum praefatione et indicibus continens, B. G. Teubner, Leipzig 1968 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1913), Seite 313.
  7. Gaius Plinius Secundus: Naturalis Historia. Post Ludovici Iani obitum recognovit et scripturae discrepantia adiecta edidit Karl Mayhoff. stereotype 1. Auflage. Volumen I. Libri I–VI, K. G. Saur, München/Leipzig 1996, ISBN 3-519-11650-2 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1906), Seite 156.
  8. Hyginus; Peter K. Marshall (Herausgeber): Fabulae. 2. Auflage. K. G. Saur, München/Leipzig 2002, ISBN 3-598-71237-5 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana), Seite 163.