solarium

Aus Wiktionary, dem freien Wörterbuch

solarium (Latein)[Bearbeiten]

Substantiv, n[Bearbeiten]

Kasus Singular Plural
Nominativ sōlārium sōlāria
Genitiv sōlāriī sōlāriōrum
Dativ sōlāriō sōlāriīs
Akkusativ sōlārium sōlāria
Vokativ sōlārium sōlāria
Ablativ sōlāriō sōlāriīs

Worttrennung:

so·la·ri·um, Genitiv: so·la·rii

Bedeutungen:

[1] Sonnenuhr
[2] Bereich des Hauses, die der Sonne ausgesetzt ist; Terrasse, Altan, Sonnendach

Herkunft:

Ableitung zu dem Substantiv sol → la mit dem Suffix -arius → la[1]

Oberbegriffe:

[1] horologium

Beispiele:

[1] „Ut illum di perdant primus qui horas repperit / quique adeo primus statuit hic solarium, / qui mihi comminuit misero articulatim diem! / nam me puero venter erat solarium, / multo omnium istorum optumum et verissumum.“ (Plaut. frg. 21–25)[2]
[1] „solarium dictum id, in quo horae in sole inspiciebantur, quod Cornelius in basilica Aemilia et Fulvia inumbravit.“ (Var. LL 6,4)[3]
[1] „Tum vero iste clamare voce ista, quae perfacile cuivis rubores eicere potest: ita petulans est atque acerba, ne ad solarium quidem, ut mihi videtur, sed pone scaenam et in eiusmodi locis exercitata.“ (Rhet. Her. 4,14)[4]
[2] „Pa. scin tu nullum commeatum hinc esse a nobis? Sc. scio. / Pa. neque solarium neque hortum nisi per impluvium?“ (Plaut. mil. 339–340)[2]
[2] „neque multo post rumore caedis exterritus prorepsit ad solarium proximum interque praetenta foribus vela se abdidit.“ (Suet. Cl. 10,1)[5]
[2] „formam aedificiorum urbis novam excogitavit et ut ante insulas ac domos porticus essent, de quarum solariis incendia arcerentur;“ (Suet. Nero 16,1)[6]

Übersetzungen[Bearbeiten]

[1] Lateinischer Wikipedia-Artikel „solarium
[1, 2] Karl Ernst Georges: Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch. 8. Auflage. Hannover 1913 (Nachdruck Darmstadt 1998): „1. solarius“ (Zeno.org), Band 2, Spalte 2706-2707.
[1, 2] PONS Latein-Deutsch, Stichwort: „solarium
[1, 2] P. G. W. Glare: Oxford Latin Dictionary. 2. Auflage. Volume 2: M–Z, Oxford University Press, Oxford 2012, ISBN 978-0-19-958031-6, „solarium¹“ Seite 1964.

Quellen:

  1. P. G. W. Glare: Oxford Latin Dictionary. 2. Auflage. Volume 2: M–Z, Oxford University Press, Oxford 2012, ISBN 978-0-19-958031-6, „solarium¹“ Seite 1964.
  2. 2,0 2,1 Titus Maccius Plautus: Comoediae. recognovit brevique adnotatione critica instruxit W. M. Lindsay. Nachdruck der 1. Auflage. Tomus II: Miles Gloriosus, Mostellaria, Persa, Poenulus, Pseudolus, Rudens, Stichus, Trinummus, Truculentus, Vidularia, Fragmenta, Oxford 1936 (Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis, Digitalisat).
  3. Marcus Terentius Varro; Georg Goetz, Fritz Schöll (Herausgeber): De lingua Latina. Quae supersunt. Accedunt grammaticorum Varronis librorum fragmenta. 1. Auflage. B. G. Teubner, Leipzig 1910 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Internet Archive), Seite 58.
  4. Friedrich Marx, Winfried Trillitzsch (Herausgeber): Incerti auctoris de ratione dicendi ad C. Herennium Lib. IV. In: Scripta quae manserunt omnia. stereotype, korr. und erw. 2. Auflage. Fasc. 2, B. G. Teubner, Leipzig 1964 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1923), Seite 119–120.
  5. Gaius Suetonius Tranquillus; Maximilian Ihm (Herausgeber): Opera. stereotyper Nachdruck der 1. Auflage. Volumen I: De vita Caesarum libri VIII, K. G. Saur, München/Leipzig 2003, ISBN 3-598-71827-6 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1933), Seite 196.
  6. Gaius Suetonius Tranquillus; Maximilian Ihm (Herausgeber): Opera. stereotyper Nachdruck der 1. Auflage. Volumen I: De vita Caesarum libri VIII, K. G. Saur, München/Leipzig 2003, ISBN 3-598-71827-6 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1933), Seite 231.

Substantiv, n[Bearbeiten]

Kasus Singular Plural
Nominativ solārium solāria
Genitiv solāriī solāriōrum
Dativ solāriō solāriīs
Akkusativ solārium solāria
Vokativ solārium solāria
Ablativ solāriō solāriīs

Worttrennung:

so·la·ri·um, Genitiv: so·la·rii

Bedeutungen:

[1] Recht: Abgabe auf Grundbesitz; Grundzins

Herkunft:

Ableitung zu dem Substantiv solum → la mit dem Suffix -arius → la[1]

Beispiele:

[1] „Etiam superficies in alieno solo posita pignori dari potest, ita tamen, ut prior causa sit domini soli, si non solvatur ei solarium.“ (Paul. dig. 20,4,15)[2]
[1] „Heres cogitur legati praedii solvere vectigal praeteritum vel tributum vel solarium vel cloacarium vel pro aquae forma.“ (Ulp. dig. 30,1,39,5)[3]
[1] „si tamen obstet id aedificium publico usui, utique is, qui operibus publicis procurat, debebit id deponere, aut si non obstet, solarium ei imponere: vectigal enim hoc sic appellatur solarium ex eo, quod pro solo pendatur.“ (Ulp. dig. 43,8,2,17)[4]

Übersetzungen[Bearbeiten]

[1] Karl Ernst Georges: Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch. 8. Auflage. Hannover 1913 (Nachdruck Darmstadt 1998): „2. solarius“ (Zeno.org), Band 2, Spalte 2707.
[1] P. G. W. Glare: Oxford Latin Dictionary. 2. Auflage. Volume 2: M–Z, Oxford University Press, Oxford 2012, ISBN 978-0-19-958031-6, „solarium²“ Seite 1964.

Quellen:

  1. P. G. W. Glare: Oxford Latin Dictionary. 2. Auflage. Volume 2: M–Z, Oxford University Press, Oxford 2012, ISBN 978-0-19-958031-6, „solarium²“ Seite 1964.
  2. Theodor Mommsen, Paul Krüger (Herausgeber): Corpus iuris civilis. stereotype 15. Auflage. Volumen Primum: Institutiones, Digesta, Weidmann, Berlin 1928 (Internet Archive), Seite 300.
  3. Theodor Mommsen, Paul Krüger (Herausgeber): Corpus iuris civilis. stereotype 15. Auflage. Volumen Primum: Institutiones, Digesta, Weidmann, Berlin 1928 (Internet Archive), Seite 459.
  4. Theodor Mommsen, Paul Krüger (Herausgeber): Corpus iuris civilis. stereotype 15. Auflage. Volumen Primum: Institutiones, Digesta, Weidmann, Berlin 1928 (Internet Archive), Seite 731.