auxesis

Aus Wiktionary, dem freien Wörterbuch

auxesis (Latein)[Bearbeiten]

Substantiv, f[Bearbeiten]

Kasus Singular Plural
Nominativ auxēsis auxēsēs
Genitiv auxēsis auxēsum
Dativ auxēsī auxēsibus
Akkusativ auxēsin auxēsēs
Vokativ auxēsis auxēsēs
Ablativ auxēsī auxēsibus

Worttrennung:

au·xe·sis, Genitiv: au·xe·sis

Bedeutungen:

[1] spätlateinisch, Rhetorik: Vermehrung, Zuwachs

Herkunft:

Entlehnung aus dem altgriechischen αὔξησις (auxēsis→ grc[1][2]

Sinnverwandte Wörter:

[1] augmentum, amplificatio

Beispiele:

[1] „Per auxesin ergo videtur reditum exsecrari.“ (Porph. Hor. epod. 16,27)[3]
[1] „Auxesis; plus enim odit quam fastidit.“ (Porph. Hor. epist. 2,1,22)[4]
[1] „Infert per auxesin, quod quisper choros a dis impetrat puerorum ac uirginum, poetae adscribendum esse, qui carmina ipsa componit.“ (Porph. Hor. epist. 2,1,132)[5]
[1] „Factum est autem hic pulcherrimum schema, quod graece dicitur auxesis, quae addendo quaedam nomina per membra singula rerum augmenta congeminat.“ (Cassiod. in psalm. 3,4)[6]
[1] „Sed inter utraque schemata hoc interest, quod auxesis sine ulla iteratione nominis rerum procurat augmenta, in climace vero necesse est ut postremum verbum, quod est in primo commate positum, in sequenti membro modis omnibus iteretur, sicut est illud apostoli:“ (Cassiod. in psalm. 3,4)[6]
  • als altgriechisches Wort:
[1] „quarum alteram in universi generis quaestione pono, quam, ut supra dixi, Graeci appellant θέσιν, alteram in augendis amplificandisque rebus, quae ab isdem αὔξησις est nominata.“ (Cic. orat. 125)[7]
[1] „Auxiliares dicuntur in bello socii Romanorum exterarum nationum, dicti ex Graeco vocabulo αὔξησις, quod nos dicimus rerum crescentium actionem.“ (Fest. p.17M)[8]

Übersetzungen[Bearbeiten]

[1] Karl Ernst Georges: Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch. 8. Auflage. Hannover 1913 (Nachdruck Darmstadt 1998): „auxesis“ (Zeno.org), Band 1, Spalte 751.
[1] Thesaurus Linguae Latinae. Editus auctoritate et consilio academiarum quinque Germanicarum: Berolinensis, Gottingensis, Lipsiensis, Monacensis, Vindobonensis. 2. Band An – Byzeres, Teubner, Leipzig 1901–1906, ISBN 3-322-00000-1, „auxesis“ Spalte 1613.

Quellen:

  1. Thesaurus Linguae Latinae. Editus auctoritate et consilio academiarum quinque Germanicarum: Berolinensis, Gottingensis, Lipsiensis, Monacensis, Vindobonensis. 2. Band An – Byzeres, Teubner, Leipzig 1901–1906, ISBN 3-322-00000-1, „auxesis“ Spalte 1613.
  2. Karl Ernst Georges: Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch. 8. Auflage. Hannover 1913 (Nachdruck Darmstadt 1998): „auxesis“ (Zeno.org), Band 1, Spalte 751.
  3. Pomponius Porphyrio: Commentum in Horatium Flaccum. In: Alfred Holder (Herausgeber): Scholia antiqua in Q. Horatium Flaccum. 1. Auflage. Volumen I, Wagnersche Verlag, Innsbruck 1894 (Internet Archive), Seite 214.
  4. Pomponius Porphyrio: Commentum in Horatium Flaccum. In: Alfred Holder (Herausgeber): Scholia antiqua in Q. Horatium Flaccum. 1. Auflage. Volumen I, Wagnersche Verlag, Innsbruck 1894 (Internet Archive), Seite 370.
  5. Pomponius Porphyrio: Commentum in Horatium Flaccum. In: Alfred Holder (Herausgeber): Scholia antiqua in Q. Horatium Flaccum. 1. Auflage. Volumen I, Wagnersche Verlag, Innsbruck 1894 (Internet Archive), Seite 379.
  6. 6,0 6,1 Magnus Aurelius Cassiodorus Senator: Opera. Pars II,1: Expositio psalmorum I–LXX, Brepolis, Turnhout 1958 (Corpus Christanorum, Series Latina, Band XCVII), Seite 52.
  7. Marcus Tullius Cicero: Orator. In: Rolf Westman (Herausgeber): Scripta quae manserunt omnia. stereotype 1. Auflage. Fasc. 5, K. G. Saur, München/Leipzig 2002, ISBN 3-598-71243-X (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1980), Seite 38.
  8. Sextus Pompeius Festus; Wallace Martin Lindsay (Herausgeber): De verborum significatu quae supersunt cum Pauli epitome. stereotype Auflage der 1. Auflage. B. G. Teubner, Stuttgart/Leipzig 1997 (Erstauflage 1913), ISBN 3-519-01349-5 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana), Seite 16.