aquarius

Aus Wiktionary, dem freien Wörterbuch

aquarius (Latein)[Bearbeiten]

Adjektiv[Bearbeiten]

Nominativ Singular und Adverbia
Steigerungsstufe m f n Adverb
Positiv aquārius aquāria aquārium
Komparativ
Superlativ
Alle weiteren Formen: Flexion:aquarius

Worttrennung:

a·qua·rius

Bedeutungen:

[1] zum Wasser gehörig, für Wasser vorgesehen; Wasser-
[2] nur mit Wasser funktionierend; Wasser-

Herkunft:

Ableitung zu dem Substantiv aqua → la[1]

Beispiele:

[1] „vasa olearia instructa iuga quinque, ahenum quod capiat q XXX, operculum aheni, uncos ferreos III, urceos aquarius III, infidibula II, ahenum quod capiat q V, uncos III, lebellum pollulum I, amphoras olearias II, urnam quinquagenariam unam, trullas tris situlum aquarium I, pelvim I, matellionem, trullium scutriscum, matellam, nassiternam, trullam, candelabrum, sextarium, plastra maiora III, […].“ (Cato agr., 10, 2)[2]
[1] „vas aquarium vocant futim, quod in triclinio allatam aquam infundebant;“ (Varro, l.l. 5, 119)[3]
[2] „[…] scamna longa VI, rotam aquariam I, modium praeferratum I, […]“ (Cato agr., 11, 2)[4]
[2] „Nunc de perductionibus ad habitationes moeniaque ut fieri oporteat explicabo. cuius ratio est prima perlibratio. libratur autem dioptris aut libris aquariis aut chorobate, sed diligentius efficitur per chorobaten, quod dioptrae libraeque fallunt.“ (Vitr. 8, 5, 1)[5]
[2] „Italia aquarias cotes dedit limae vice imperantes ferro, set aquariae protinus virent.“ (Plin. 18, 261)[6]
[2] „in nostro orbe aliubi vena bonitatem hanc praestat, ut in Noricis, aliubi factura, ut Sulmone, aqua ubi diximus, quippe cum exacuendo oleariae cotes aquariaeque differant et oleo delicatior fiat acies.“ (Plin. 34, 145)[7]

Charakteristische Wortkombinationen:

[1] provincia aquaria

Wortbildungen:

[1] aquarium

Übersetzungen[Bearbeiten]

[1, 2] Karl Ernst Georges: Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch. 8. Auflage. Hannover 1913 (Nachdruck Darmstadt 1998): „aquarius“ (Zeno.org), Band 1, Spalte 525–526.
[1] PONS Latein-Deutsch, Stichwort: „aquarius
[1, 2] P. G. W. Glare: Oxford Latin Dictionary. 2. Auflage. Volume 1: A–L, Oxford University Press, Oxford 2012, ISBN 978-0-19-958031-6, „aquarius¹“ Seite 173.

Quellen:

  1. Karl Ernst Georges: Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch. 8. Auflage. Hannover 1913 (Nachdruck Darmstadt 1998): „aquarius“ (Zeno.org), Band 1, Spalte 525.
  2. Marcus Porcius Cato; Antonius Mazzarino (Herausgeber): De agri cultura. Ad fidem Florentini codicis deperditi. 2. Auflage. BSB B. G. Teubner Verlagsgesellschaft, Leipzig 1982 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana), Seite 21.
  3. Marcus Terentius Varro; Georg Goetz, Fritz Schöll (Herausgeber): De lingua Latina. Quae supersunt. Accedunt grammaticorum Varronis librorum fragmenta. 1. Auflage. B. G. Teubner, Leipzig 1910 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Internet Archive), Seite 37.
  4. Marcus Porcius Cato; Antonius Mazzarino (Herausgeber): De agri cultura. Ad fidem Florentini codicis deperditi. 2. Auflage. BSB B. G. Teubner Verlagsgesellschaft, Leipzig 1982 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana), Seite 23.
  5. Vitruvius; Fritz Krohn (Herausgeber): De architectura. Libri decem. 1. Auflage. B. G. Teubner, Leipzig 1912 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Internet Archive), Seite 189.
  6. Gaius Plinius Secundus: Naturalis Historia. Post Ludovici Iani obitum recognovit et scripturae discrepantia adiecta edidit Karl Mayhoff. stereotype 1. Auflage. Volumen III. Libri XVI–XII, B. G. Teubner, Stuttgart 1967 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1902), Seite 215.
  7. Gaius Plinius Secundus: Naturalis Historia. Post Ludovici Iani obitum recognovit et scripturae discrepantia adiecta edidit Karl Mayhoff. stereotype 1. Auflage. Volumen V. Libri XXXI–XXXVII, K. G. Saur, München/Leipzig 2002, ISBN 3-598-71654-0 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1897), Seite 215.

Substantiv, m[Bearbeiten]

Kasus Singular Plural
Nominativ aquārius aquāriī
Genitiv aquāriī aquāriōrum
Dativ aquāriō aquāriīs
Akkusativ aquārium aquāriōs
Vokativ aquāri aquāriī
Ablativ aquāriō aquāriīs

Nebenformen:

acuarius

Worttrennung:

a·qua·ri·us, Genitiv: a·qua·ri·i

Bedeutungen:

[1] Wasserträger
[2] öffentlicher Bediensteter, der für die Wasserleitungen zuständig ist; Röhrenmeister

Herkunft:

Konversion aus dem Adjektiv aquarius → la

Beispiele:

[1] „si nihil est, servis incurritur; abstuleris spem / servorum, veniet conductus aquarius.“ (Iuv. 6, 331–332)[1]

Wortbildungen:

[1] aquariolus

Übersetzungen[Bearbeiten]

[1, 2] Karl Ernst Georges: Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch. 8. Auflage. Hannover 1913 (Nachdruck Darmstadt 1998): „aquarius“ (Zeno.org), Band 1, Spalte 525–526.
[1] PONS Latein-Deutsch, Stichwort: „aquarius
[1, 2] P. G. W. Glare: Oxford Latin Dictionary. 2. Auflage. Volume 1: A–L, Oxford University Press, Oxford 2012, ISBN 978-0-19-958031-6, „aquarius²“ Seite 173.

Quellen:

  1. Decimus Iunius Iuvenalis; Jacob Willis (Herausgeber): Saturae sedecim. 1. Auflage. B. G. Teubner Verlagsgesellschaft, Stuttgart/Leipzig 1997, ISBN 3-8154-1471-7 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana), Seite 74.