acetum

Aus Wiktionary, dem freien Wörterbuch

acētum (Latein)[Bearbeiten]

Substantiv, n[Bearbeiten]

Kasus Singular Plural
Nominativ acētum
Genitiv acētī
Dativ acētō
Akkusativ acētum
Vokativ acētum
Ablativ acētō

Worttrennung:

a·ce·tum

Aussprache:

IPA: []
Hörbeispiele:

Bedeutungen:

[1] saurer Wein, Weinessig, Essig
[2] übertragen: bitterer Groll
[3] übertragen: beißender Witz, scharfer Spott

Herkunft:

seit Plautus bezeugte Ableitung zu dem Verb acere → la[1][2]

Beispiele:

[1] „sed hic rex cum aceto pransurust / et sale sine bono pulmento.“ (Plaut. Rud. 936b–937a)[3]
[1] „ubi oleae comesae erunt, hallecem et acetum dato.“ (Cato agr. 58)[4]
[1] „hoc vinum durabit tibi usque ad solstitium: si quid superfuerit post solstitium, acetum acerrimum et pulcherrimum erit.“ (Cato agr. 104, 2)[5]
[2] „Nunc experiar sitne aceto tibi cor acre in pectore.“ (Plaut. Bacch. 405)[6]
[3] „Ch. hircum ab alis. Ps. manuleatam tunicam habere hominem addecet. / ecquid is homo habet aceti in pectore ? Ch. atque acidissumi.“ (Plaut. Pseud. 738–739)[3]
[3] „in melle sunt linguae sitae vostrae atque orationes, / facta atque corda in felle sunt sita atque acerbo aceto: / eo dicta lingua dulcia dati’, corde amara facitis.“ (Plaut. Truc. 178–180)[3]

Wortbildungen:

[1] acetabulum, acetare, acetosus

Übersetzungen[Bearbeiten]

[1] Lateinischer Wikipedia-Artikel „acetum
[1–3] Karl Ernst Georges: Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch. 8. Auflage. Hannover 1913 (Nachdruck Darmstadt 1998): „1. acetum“ (Zeno.org), Band 1, Spalte 78.
[1–3] P. G. W. Glare: Oxford Latin Dictionary. 2. Auflage. Volume 1: A–L, Oxford University Press, Oxford 2012, ISBN 978-0-19-958031-6, „acetum“ Seite 29–30.
[1] Josef Maria Stowasser, Michael Petschenig, Franz Skutsch: Stowasser. Lateinisch-deutsches Schulwörterbuch. Oldenbourg, München 1994, ISBN 3-486-13405-1
[1] Hermann Stadler: Essig. In: Paulys Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft (RE). Band VI,1, Stuttgart 1907, Spalte 689–692.

Quellen:

  1. Michiel de Vaan: Etymological Dictionary of Latin and the other Italic Languages. 1. Auflage. Brill, Leiden, Boston 2008, ISBN 978-90-04-16797-1 (Band 7 der Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series), „aceo“ Seite 21.
  2. Alfred Ernout, Alfred Meillet: Dictionnaire étymologique de la langue latine. Histoire des mots. durch Jacques André vermehrte und korrigierte Neuauflage der 4. Auflage. Klincksieck, Paris 2001, ISBN 2-252-03277-4, „ac-; aceo, acidus; acerbus; acies; acus; acer“ Seite 5.
  3. 3,0 3,1 3,2 Titus Maccius Plautus: Comoediae. recognovit brevique adnotatione critica instruxit W. M. Lindsay. Nachdruck der 1. Auflage. Tomus II: Miles Gloriosus, Mostellaria, Persa, Poenulus, Pseudolus, Rudens, Stichus, Trinummus, Truculentus, Vidularia, Fragmenta, Oxford 1936 (Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis, Digitalisat).
  4. Marcus Porcius Cato; Antonius Mazzarino (Herausgeber): De agri cultura. Ad fidem Florentini codicis deperditi. 2. Auflage. BSB B. G. Teubner Verlagsgesellschaft, Leipzig 1982 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana), Seite 57.
  5. Marcus Porcius Cato; Antonius Mazzarino (Herausgeber): De agri cultura. Ad fidem Florentini codicis deperditi. 2. Auflage. BSB B. G. Teubner Verlagsgesellschaft, Leipzig 1982 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana), Seite 76.
  6. Titus Maccius Plautus: Comoediae. recognovit brevique adnotatione critica instruxit W. M. Lindsay. Nachdruck der 1. Auflage. Tomus I: Amphitruo, Asinaria, Aulularia, Bacchides, Captivi, Casina, Cistellaria, Curculio, Epidicus, Menaechmi, Mercator, Oxford 1936 (Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis, Digitalisat).