abstemius

Aus Wiktionary, dem freien Wörterbuch

abstemius (Latein)[Bearbeiten]

Adjektiv[Bearbeiten]

Nominativ Singular und Adverbia
Steigerungsstufe m f n Adverb
Positiv abstēmius abstēmia abstēmium
Komparativ
Superlativ
Alle weiteren Formen: Flexion:abstemius

Worttrennung:

abs·te·mi·us

Bedeutungen:

[1] keinen Alkohol konsumierend; nüchtern, enthaltsam
[2] noch nicht gegessen habend; nüchtern
[3] übertragen: geizig

Herkunft:

wahrschenlich liegt eine Hypostase der Wendung *abs tēmō vor, das sich aus der Präposition abs → la und dem Substantiv *tēmo- ‚Vergiftung, Rausch; Rauschmittel‘ (vergleiche temetum → la und temulentus → la) zusammensetzt[1]

Beispiele:

[1] „‚chauno meno‘ inquit balba, sororem / lanificam dici, siccam atque abstemiam ubi audit.“ (Lucil. 238–239)[2]
[1] „Clitorio quicumque sitim de fonte levavit, / vina fugit gaudetque meris abstemius undis, / seu vis est in aqua calido contraria vino, / sive, quod indigenae memorant, Amythaone natus, / Proetidas attonitas postquam per carmen et herbas / eripuit furiis, purgamina mentis in illas / misit aquas odiumque meri permansit in undis.“ (Ov. met. 15, 322-328)[3]
[2]

Übersetzungen[Bearbeiten]

[1–3] Karl Ernst Georges: Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch. 8. Auflage. Hannover 1913 (Nachdruck Darmstadt 1998): „abstemius“ (Zeno.org), Band 1, Spalte 35.
[1–3] PONS Latein-Deutsch, Stichwort: „abstemius
[1–3] Thesaurus Linguae Latinae. Editus auctoritate et consilio academiarum quinque Germanicarum: Berolinensis, Gottingensis, Lipsiensis, Monacensis, Vindobonensis. 1. Band A – Amyzon, Teubner, Leipzig 1900, ISBN 3-322-00000-1, Spalte 188–189.

Quellen:

  1. Michiel de Vaan: Etymological Dictionary of Latin and the other Italic Languages. 1. Auflage. Brill, Leiden, Boston 2008, ISBN 978-90-04-16797-1 (Band 7 der Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series), „temetum“ Seite 609.
  2. Gaius Lucilius; Friedrich Marx (Herausgeber): C. Lucilii Carminum Reliquiae. 1. Auflage. Volumen prius: Prolegomena Testimona Fasti Luciliani Carminum Reliquiae Indices, B. G. Teubner, Leipzig 1904, Seite 18.
  3. Publius Ovidius Naso; William S. Anderson (Herausgeber): Metamorphoses. stereotype, 2. Auflage. Walter de Gruyter, Berlin/New York 2008, ISBN 978-3-598-71565-5 (Erstauflage 1982, Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana), Seite 368.