abavus

Aus Wiktionary, dem freien Wörterbuch

abavus (Latein)[Bearbeiten]

Substantiv, m[Bearbeiten]

Kasus Singular Plural
Nominativ abavus abavī
Genitiv abavī abavōrum
Dativ abavō abavīs
Akkusativ abavum abavōs
Vokativ abave abavī
Ablativ abavō abavīs

Alternative Schreibweisen:

archaisch: abavos

Worttrennung:

ab·a·vus, Genitiv: ab·a·vī

Bedeutungen:

[1] Großvater des Großvaters; Ururgroßvater, Urahn
[2] Ahn, Ahnherr, Vorfahr

Herkunft:

Ableitung zu dem Substantiv avus → la mit dem Präfix ab- → la[1]

Synonyme:

[2] maiores, proavus

Weibliche Wortformen:

[1] abavia

Oberbegriffe:

[1] vir

Beispiele:

[1] „ibi mei sunt maiores siti, pater, avos, proavos, abavos.“ (Plaut. Mil. 373)[2]
[1] „nam numquam quisquam meorum maiorum fuit / quin parasitando paverint ventris suos: / pater, avos, proavos, abavos, atavos, tritavos / quasi mures semper edere alienum cibum, / neque edacitate eos quisquam poterat vincere, / neque is cognomentum erat duris Capitonibus.“ (Plaut. Persa 55–60)[2]
[1] „nam et de duobus avis iam diximus, Scipione et Crasso, et de tribus proavis, Q. Metello, cuius quattuor filii, P. Scipione, qui ex dominatu Ti. Gracchi privatus in libertatem rem publicam vindicavit, Q. Scaevola augure, qui peritissimus iuris idemque percomis est habitus. iam duorum abavorum quam est inlustre nomen, P. Scipionis qui bis consul fuit, qui est Corculum dictus, alterius omnium sapientissimi, C. Laeli!“ (Cic. Brut. 212–213)[3]
[1] „Nerone tertium consule simul iniit consulatum Valerius Messala, cuius proavum, oratorem Corvinum, divo Augusto, abavo Neronis, collegam in eodem magistratu fuisse pauci iam senum meminerant.“ (Tac. ann. 13, 34)[4]
[1] „Quarto gradu sunt supra abavus abavia.“ (Gaius dig. 38, 10, 1, 6)[5]
[1] „abavus, cuius intellectus in octo personas porrigitur: est enim proavi paterni aut materni pater, quos singulos duplici modo intellegendos diximus, aut proaviae paternae aut maternae pater, quae et ipsae singulae dupliciter accipiuntur.“ (Paul. dig. 38, 10, 10, 15)[6]
[1] „atavus est abavi vel abaviae pater, proavi vel proaviae avus, avi aviaeque proavus, patris vel matris abavus“ (Paul. dig. 38, 10, 10, 16)[7]
[2] „eos quorum ipsi di immortales atque illa mater Idaea te, te, Cn. Lentule, cuius abavi manibus esset accepta, spectatorem esse voluit.“ (Cic. har. 22)[8]
[2] „an tibi luminis obesset caecitas plus quam libidinis? ne id quidem sentis, coniventes illos oculos abavi tui magis optandos fuisse quam hos flagrantie sororis?“ (Cic. har. 38)[9]
[2] „Ignovit abavus tuus victis. nam si non ignovisset, quibus imperasset? Sallustium et Cocceios et Deillios et totam cohortem primae admissionis ex padversariorum castris conscripsit.“ (Sen. clem. 1, 10, 1)[10]
[2] „sed defendi aequum est abavos, qui praeceptis suis prospexere vitae.“ (Plin. nat. 18, 39)[11]

Entlehnungen:

italienisch: abavo

Übersetzungen[Bearbeiten]

[1] Josef Maria Stowasser, Michael Petschenig, Franz Skutsch: Stowasser. Lateinisch-deutsches Schulwörterbuch. Oldenbourg, München 1994, ISBN 3-486-13405-1, Seite 1.
[1, 2] Karl Ernst Georges: Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch. 8. Auflage. Hannover 1913 (Nachdruck Darmstadt 1998): „abavus“ (Zeno.org), Band 1, Spalte 8.
[1, 2] P. G. W. Glare: Oxford Latin Dictionary. 2. Auflage. Volume 1: A–L, Oxford University Press, Oxford 2012, ISBN 978-0-19-958031-6, „abauus“ Seite 3.
[1, 2] Thesaurus Linguae Latinae. Editus auctoritate et consilio academiarum quinque Germanicarum: Berolinensis, Gottingensis, Lipsiensis, Monacensis, Vindobonensis. 1. Band A – Amyzon, Teubner, Leipzig 1900, ISBN 3-322-00000-1, „abavus“ Spalte 48.
[1] Edwin Habel, Friedrich Gröbel: Mittellateinisches Glossar. Unveränderter Nachdruck der 2. Auflage. Schöningh, Paderborn 1959, ISBN 3-506-73600-0, DNB 451748891, Spalte 1, Eintrag „abavus“

Quellen:

  1. P. G. W. Glare: Oxford Latin Dictionary. 2. Auflage. Volume 1: A–L, Oxford University Press, Oxford 2012, ISBN 978-0-19-958031-6, „abauus“ Seite 3.
  2. 2,0 2,1 Titus Maccius Plautus: Comoediae. recognovit brevique adnotatione critica instruxit W. M. Lindsay. Nachdruck der 1. Auflage. Tomus II: Miles Gloriosus, Mostellaria, Persa, Poenulus, Pseudolus, Rudens, Stichus, Trinummus, Truculentus, Vidularia, Fragmenta, Oxford 1936 (Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis, Digitalisat).
  3. Marcus Tullius Cicero: Brutus. In: Enrica Malcovati (Herausgeber): Scripta quae manserunt omnia. 2. Auflage. Fasc. 4, B. G. Teubner, Stuttgart/Leipzig 1970 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana), Seite 63.
  4. Publius Cornelius Tacitus: Ab excessu divi Augusti. In: Heinz Heubner (Herausgeber): Libri qui supersunt. korr. 1. Auflage. Tomus I, B. G. Teubner, Stuttgart/Leipzig 1994, ISBN 3-519-11833-5 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1983), Seite 290.
  5. Theodor Mommsen, Paul Krüger (Herausgeber): Corpus iuris civilis. stereotype 15. Auflage. Volumen Primum: Institutiones, Digesta, Weidmann, Berlin 1928 (Internet Archive), Seite 623.
  6. Theodor Mommsen, Paul Krüger (Herausgeber): Corpus iuris civilis. stereotype 15. Auflage. Volumen Primum: Institutiones, Digesta, Weidmann, Berlin 1928 (Internet Archive), Seite 625.
  7. Theodor Mommsen, Paul Krüger (Herausgeber): Corpus iuris civilis. stereotype 15. Auflage. Volumen Primum: Institutiones, Digesta, Weidmann, Berlin 1928 (Internet Archive), Seite 625.
  8. Marcus Tullius Cicero: Orationes cum senatui gratias egit, cum populo gratias egit, de domo sua, de haruspicum responsis. In: Tadeusz Maslowski (Herausgeber): Scripta quae manserunt omnia. 1. Auflage. Fasc. 21, B. G. Teubner, Leipzig 1981 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana), Seite 100.
  9. Marcus Tullius Cicero: Orationes cum senatui gratias egit, cum populo gratias egit, de domo sua, de haruspicum responsis. In: Tadeusz Maslowski (Herausgeber): Scripta quae manserunt omnia. 1. Auflage. Fasc. 21, B. G. Teubner, Leipzig 1981 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana), Seite 106.
  10. Lucius Annaeus Seneca; Friedrich Haase (Herausgeber): Opera quae supersunt. stereotype 1. Auflage. Volumen I: Dialogi, Epigrammata, Ludus de morte Claudii, De clementia, B. G. Teubner, Leipzig 1902 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana), Seite 286.
  11. Gaius Plinius Secundus: Naturalis Historia. Post Ludovici Iani obitum recognovit et scripturae discrepantia adiecta edidit Karl Mayhoff. stereotype 1. Auflage. Volumen III. Libri XVI–XII, B. G. Teubner, Stuttgart 1967 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1902), Seite 152.

Ähnliche Wörter (Latein):

ähnlich geschrieben und/oder ausgesprochen: atavus