ząb

Aus Wiktionary, dem freien Wörterbuch

ząb (Polnisch)[Bearbeiten]

Substantiv, m[Bearbeiten]

Singular Plural
Nominativ ząb zęby
Genitiv zęba zębów
Dativ zębowi zębom
Akkusativ ząb zęby
Instrumental zębem zębami
Lokativ zębie zębach
Vokativ zębie zęby

Worttrennung:

ząb, Plural: zę·by

Aussprache:

IPA: [zɔmp], Plural: [ˈzɛmbɨ]
Hörbeispiele: Lautsprecherbild ząb (Info), Plural:
Reime: -ɔmp

Bedeutungen:

[1] Anatomie: Zahn
[2] meist im Plural, übertragen: etwas in der Form eines Dreiecks oder Keils, Zahn, Zacke
[3] meist im Plural, Technik: Zahn, Zacke, Zinke
[4] Zoologie, speziell Ornithologie: Falkenzahn, Zahn

Herkunft:

seit dem 14. Jahrhundert bezeugtes Erbwort aus dem urslawischen *zǫbъ ‚Zahn‘, das wiederum von dem indogermanischen *ǵombʰo- ‚etwas Scharfes, Zahn‘ zu der Wurzel *ǵembʰo ‚beißen‘ abstammt; somit etymologisch verwandt mit tschechisch zub → cs, russisch зуб (zub→ ru und alkirchenslawisch зѫбъ (zǫbъ) → cu sowie urverwandt mit litauisch žambas → lt, lettisch zobs → lv und sanskritisch जम्भ (jambha-) → sa[1]

Verkleinerungsformen:

[1–3] ząbek

Vergrößerungsformen:

[1, 3] zębisko

Oberbegriffe:

[1] twór
[3] ostrze

Unterbegriffe:

[1] antagonista, kieł, ząb mądrości, ząb mleczny (mleczak), ząb sieczny (siekacz), ząb stały, ząb trzonowy

Beispiele:

[1] Boli mnie ząb.
Mir tut der Zahn weh. / Ich habe Zahnschmerzen. / Ich habe Zahnweh.
[2] Na stole leżała serweta w zęby.
Auf dem Tisch lag eine Serviette mit gezackten Rändern.

Sprichwörter:

[1] darowanemu koniowi nie zagląda się w zębyeinem geschenkten Gaul schaut man nicht ins Maul
[1] jest to cnota nad cnotami trzymać język za zębami
[1] oko za oko, ząb za ząbAuge um Auge, Zahn um Zahn

Charakteristische Wortkombinationen:

[1] borować ząb, plombać ząb, usuwać ząb, wyrywać ząb, zatruwać ząb
[3] zęby grabi, zęby grzebienia, zęby piły

Wortbildungen:

[1] koński ząb, miazga zęba, pasta do zębów, szczoteczka do zębów, szyjka zęba
[1] zębaty, zębowy, zazębiać

Übersetzungen[Bearbeiten]

[1] Polnischer Wikipedia-Artikel „zęby
[1–3] PONS Polnisch-Deutsch, Stichwort: „ząb
[1–3] Słownik Języka Polskiego – PWN: „ząb
[1–4] Słownik Języka Polskiego pod redakcją Witolda Doroszewskiego: „ząb
[1–4] Witold Doroszewski: Słownik języka polskiego. Band 1–11, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997, ISBN 83-01-12321-4 (elektronischer Reprint; Erstdruck 1958–1969) „ząb“
[*] Słownik Ortograficzny – PWN: „z%B1b

Quellen:

  1. Wiesław Boryś: Słownik etymologiczny języka polskiego. 1. Auflage. Wydawnictwo Literackie, Kraków 2005, ISBN 83-08-03648-1, Seite 733.