renovare

Aus Wiktionary, dem freien Wörterbuch

renovare (Latein)[Bearbeiten]

Verb[Bearbeiten]

Zeitform Person Wortform
Präsens 1. Person Singular renovō
2. Person Singular renovās
3. Person Singular renovat
1. Person Plural renovāmus
2. Person Plural renovātis
3. Person Plural renovant
Perfekt 1. Person Singular renovāvī
Imperfekt 1. Person Singular renovābam
Futur 1. Person Singular renovābō
PPP renovātus
Konjunktiv Präsens 1. Person Singular renovem
Imperativ Singular renovā
Plural renovāte
Alle weiteren Formen: Flexion:renovare

Worttrennung:

re·no·va·re

Aussprache:

IPA: []
Hörbeispiele:

Bedeutungen:

[1] in seinen früheren Zustand bringen: erneuern, wiederherstellen
[2] übertragen: erneuern
[3] übertragen: im Gedächtnis erneuern: ins Gedächtnis rufen, wiederholen
[4] übertragen: erfrischen, erquicken, sich erholen lassen

Herkunft:

Ableitung zu dem Verb novare → la mit dem Präfix re- → la

Beispiele:

[1] „vides Virtutis templum, vides Honoris a M. Marcello renovatum, quod multis ante annis erat bello Ligustico a Q. Maxumo dedicatum.“[1]
[1] „colonias deducere novas, renovare veteres, totam Italiam suis colonis ut complere liceat permittitur;“[2]
[1] „Cyprii numerabant; sed Scaptius centesimis renovato in singulos annos faenore contentus non fuit.“[3]
[1] „Salaminos autem (hos enim poteram coercere) adduxi ut totum nomen Scaptio vellent solvere, sed centesimis ductis a proxima quidem syngrapha nec perpetuis sed renovatis quotannis.“[4]
[1] „tum patitur cultus ager et renovatur aratro.“[5]
[1] „hoc tenuat dentem terras renovantis aratri,“[6]
[2] „a maxima multitudine Sedunorum et Veragrorum teneri id aliquot de causis acciderat, ut subito Galli belli renovandi legionis que opprimendae consilium caperent:“[7]
[2] „hi nostros disiectos adorti proelium renovarunt.[8]
[2] „Sed nostri milites dato signo cum infestis pilis procucurrissent atque animum aduertissent non concurri a Pompeianis usu periti ac superioribus pugnis exercitati sua sponte cursum represserunt et ad medium fere spatium constiterunt ne consumptis uiribus adpropinquarent paruo que intermisso temporis spatio ac rursus renovato cursu pila miserunt celeriterque ut erat praeceptum a Caesare gladios strinxerunt.“[9]
[2] „cuius legatio exitium fuit Asiae totius et Pamphyliae, quibus in provinciis multas domos, plurimas urbes, omnia fana depeculatus est, tum cum in Cn. Dolabellam suum scelus illud pristinum renovavit et instauravit quaestorium,“[10]
[2] „sed cum agatur honos meus amplissimus, gloria rerum gestarum singularis, cum, quotiens quisque est in hoc scelere convictus, totiens renovetur memoria per me inventae salutis, ego sim tam demens, ego committam, ut ea, quae pro salute omnium gessi, casu magis et felicitate a me quam virtute et consilio gesta esse videantur?“[11]
[2] „sic et eorum dolorem, qui lugebant suos, oratione refricabam et animos equitum Romanorum, apud quos tum iudices causa agebatur, ad Q. Caepionis odium, a quo erant ipsi propter iudicia abalienati, renovabam atque revocabam.“[12]
[2] „Instituenti mihi, Quinte frater, eum sermonem referre et mandare huic tertio libro, quem post Antoni disputationem Crassus habuisset, acerba sane recordatio veterem animi curam molestiamque renovavit.[13]
[2] „tu illius domum inire, tu vetus hospitium renovare voluisti;“[14]
[2] „domus celebratur, occurritur, renovatur memoria consulatus, studia significantur.“[15]
[2] „infandum, regina, iubes renovare dolorem.“[16]
[2] „stat casus renovare omnis“[17]
[2] „nam non sum tanti, renouem ut tua vulnera, Caesar,
quem nimio plus est indoluisse semel.“[18]
[2] „nunc opus est sucis, per quos renovata senectus
in florem redeat primosque reconligat annos.“[19]
[3] „hic, quoniam video vos hominis dignitate et contumelia legis esse commotos, renovabo illud, quod initio dixi, regnum comparari, libertatem vestram hac lege funditus tolli.“[20]
[3] „de lege, de foedere, de exemplis, de perpetua consuetudine civitatis nostrae renovabo ea quae dicta sunt.“[21]
[3] „renovabitur prima illa militia, cum iste e foro abduci, non ut ipse praedicat, perduci solebat;“[22]
[4] „expulsus regno tandem aliquando tantum tamen consilio atque auctoritate valuit ut se rege Armeniorum adiuncto novis opibus copiisque renovarit.[23]
[4] „Sunt autem stellae natura flammeae; quocirca terrae maris aquarum<que reliquarum> vaporibus aluntur is qui a sole ex agris tepefactis et ex aquis excitantur; quibus altae renovataeque stellae atque omnis aether effundunt eadem et rursum trahunt indidem, nihil ut fere intereat aut admodum paululum, quod astrorum ignis et aetheris flamma consumat.“[24]
[4] „vos hoc iudicio omnium bonorum mentes confirmare, inproborum reprimere potestis, vos his civibus uti optumis, vos me reficere et renovare rem publicam.“[25]

Wortbildungen:

renovamen, renovatio, renovator

Übersetzungen[Bearbeiten]

[1–4] Karl Ernst Georges: Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch. 8. Auflage. Hannover 1913 (Nachdruck Darmstadt 1998): „renovo“ (Zeno.org) Band 2, Spalte 2314
[1–4] Josef Maria Stowasser, Michael Petschenig, Franz Skutsch: Stowasser. Lateinisch-deutsches Schulwörterbuch. Oldenbourg, München 1994, ISBN 3-486-13405-1 Seite 438

Quellen:

  1. Marcus Tullius Cicero, De natura deorum, 2,61
  2. Marcus Tullius Cicero, De lege agraria, 2,34
  3. Marcus Tullius Cicero, Epistulae ad Atticum, 6,3,5
  4. Marcus Tullius Cicero, Epistulae ad Atticum, 6,2,7
  5. Publius Ovidius Naso, Fasti, 1,159
  6. Publius Ovidius Naso, Tristia, 4,13
  7. Gaius Iulius Caesar, De bello Gallico, 3,2,2
  8. Gaius Iulius Caesar, De bello Gallico, 3,20,4
  9. Gaius Iulius Caesar, De bello Gallico, 3,93
  10. Marcus Tullius Cicero, In Verrem I, 10
  11. Marcus Tullius Cicero, Pro P. Cornelio Sulla, 83
  12. Marcus Tullius Cicero, De oratore, 2,199
  13. Marcus Tullius Cicero, De oratore, 3,1
  14. Marcus Tullius Cicero, De rege Deiotaro, 8
  15. Marcus Tullius Cicero, Epistulae ad Atticum, 2,22,3
  16. Publius Vergilius Maro, Aeneis, 2,3
  17. Publius Vergilius Maro, Aeneis, 2,750
  18. Publius Ovidius Naso, Tristia, 2,209–210
  19. Publius Ovidius Naso, Metamorphoses, 7,215–216
  20. Marcus Tullius Cicero, De lege agraria, 2,24
  21. Marcus Tullius Cicero, Pro L. Cornelio Balbo, 17
  22. Marcus Tullius Cicero, In Verrem II, 5,33
  23. Marcus Tulliuc Cicero, Pro L. Murena, 33
  24. Marcus Tullius Cicero, De natura deorum, 2,118
  25. Marcus Tullius Cicero, Pro P. Sestio, 2,147