czarny

Aus Wiktionary, dem freien Wörterbuch

czarny (Polnisch)[Bearbeiten]

Adjektiv[Bearbeiten]

Positiv Komparativ Superlativ
czarny czarniejszy najczarniejszy
Alle weiteren Formen: Flexion:czarny

Worttrennung:

czar·ny, Komparativ: czar·niej·szy, Superlativ: naj·czar·niej·szy

Aussprache:

IPA: [ˈt͡ʃarnɨ], Komparativ: [t͡ʃarˈɲɛjʃɨ], Superlativ: [najt͡ʃarˈɲɛjʃɨ]
Hörbeispiele: Lautsprecherbild czarny (Info), Komparativ: —, Superlativ:

Bedeutungen:

[1] die Farbe von Kohle, Ruß habend; schwarz
[2] dunkel, sich klar vom Hintergrund abgrenzend; schwarz
[3] eine dunkle Hautfarbe besitzend; schwarz
[4] sehr dunkles Haar/Fell habend; schwarz, schwarzhaarig
[5] kaum beleuchtet; schwarz, finster, düster
[6] Unglück bringend/verursachend; schwarz
[7] pessimistisch, negativ; schwarz
[8] voll Trauer; schwer zu ertragen; schwarz, finster, düster
[9] umgangssprachlich: stark verschmutzt; schwarz, schmutzig, dreckig

Herkunft:

seit dem 15. Jahrhundert bezeugtes Erbwort aus dem urslawischen *čŕnъ/*čьrnъ, worauf auch czerń → pl und czernić → pl zurückgehen; gemeinslawisches Wort, das etymologisch verwandt ist mit tschechisch černý → cs, slowakisch čierny → sk, obersorbisch čorny → hsb, niedersorbisch carny → dsb, russisch чёрный (čërnyj→ ru und чёрен (čëren→ ru, weißrussisch чорны (čorny→ be, ukrainisch чорний (čornyj→ uk, slowenisch črn → sl, serbisch црн (crn→ sr und bulgarisch черен (čeren→ bg[1][2][3]

Synonyme:

[3] czarnolicy, czarnoskóry

Sinnverwandte Wörter:

[4] czarnogłowy, czarnowłosy
[5] ciemny, mroczny
[6] niegodziwy, nieżyczliwy, szkodliwy, zgubny
[7] pesymistyczny, złowieszczy, złowróżbny
[9] brudny

Gegenwörter:

[1] biały
[7] różowy
[8] jasny

Unterbegriffe:

[1] atramentowy, bruntatnoczarny, czarniawy, granatowoczarny, hebanowy, kirowy, kruczoczarny, smolista, srebrzystoczarny, szaroczarny

Beispiele:

[1] „Coraz to ciemniéj, wiatr północny chłodzi, / Na dole tuman, a miesiąc wysoko, / Pośród krążącéj czarnych chmur powodzi / We mgle nie całe pokazował oko;“[4]
[2]
[3]
[4]
[5]
[6]
[7]
[8]
[9]

Redewendungen:

[1] czarna owcaschwarzes Schaf
[1] czarne złotoschwarzes Gold
[1] Czarny KontynentAfrika
[1] Czarny LądAfrika
[6] czarny charakterBösewicht
[8] czarna godzinaschwarze Stunde

Charakteristische Wortkombinationen:

[1] czarne oczy, czarne włosy
[3] czarny chłopiec
[4] czarna dziewczyna, czarny kot
[5] czarna noc
[7] czarna myśl, czarna wizja
[8] czarny okres

Wortbildungen:

[1] pieprz czarny, bażyna czarna, borówka czarna, czarna jagoda, czarna skrzynka, czarna stopa, czarny bez, czarny zwierz, lulek czarny, ospa czarna, proch czarny, topola czarna, wężymord czarny korzeń, zwierzyna czarna
[2] czarna dziura, czarna kawa
[4] bocian czarny, kosoń czarny, niedźwiedź czarny, sosnówka czarna
[6] czarna magia
[7] czarny humor
carno, czarno-biały, czarnobrązowy, czarnobrewy, czarnogłowy, czarnogrzywy, czarnooki, czarność, czarnowidz, czarnowron, czarnoziem, czarnuch

Übersetzungen[Bearbeiten]

[1, 5–9] PONS Polnisch-Deutsch, Stichwort: „czarny
[1–9] Słownik Języka Polskiego – PWN: „czarny
[*] Słownik Ortograficzny – PWN: „czarny

Quellen:

  1. Izabela Malmor: Słownik etymologiczny języka polskiego. 1. Auflage. ParkEdukacja – Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa – Bielsko-Biała 2009, ISBN 978-83-262-0146-2, Seite 96
  2. Krystyna Długosz-Kurczabowa: Słownik etymologiczny języka polskiego. 2. Auflage. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005, ISBN 83-01-14361-4, Seite 83–84
  3. Vasmer’s Etymological Dictionary: „черный
  4. Adam Mickiewicz: Poezye. Tom Drugi, Józef Zawadzki, Wilno 1823 (Wikisource), Seite 11.
Ähnliche Wörter:
Czarny