balineum

Aus Wiktionary, dem freien Wörterbuch

balineum (Latein)[Bearbeiten]

Substantiv, n[Bearbeiten]

Kasus Singular Plural
Nominativ balineum balinea
Genitiv balineī balineōrum
Dativ balineō balineīs
Akkusativ balineum balinea
Vokativ balineum balinea
Ablativ balineō balineīs

Anmerkung zur Flexion:

Das Substantiv balineum wird im Plural auch heteroklitisch verwendet: balineae (balneae).

Nebenformen:

balneum

Worttrennung:

ba·li·ne·um, Plural: ba·li·ne·a

Aussprache:

IPA: []
Hörbeispiele:

Bedeutungen:

[1] auch als Pluraletantum: Bad, Badeanstalt, Badeort
[2] übertragen: Bad, Baden

Herkunft:

Entlehnung aus dem altgriechischen βαλανεῖον (balaneion→ grc[1][2]

Beispiele:

[1] „sed omitto epulum populi Romani, festum diem argento, veste, omni apparatu ornatu que visendo; quis unquam in luctu domestico, quis in funere familiari cenavit cum toga pulla, cui de balineis exeunti praeter te toga pulla umquam data est?“[3]
[1] „balineum calfieri iubebo.“[4]
[1] „Dolabella, vir optimus, etsi, cum haec scribebam secunda mensa apposita, venisse eum ad Baias audiebam, tamen ad me ex Formiano scripsit, quas litteras cum e balineo exissem accepi, sese de attributione omnia summa fecisse.“[5]
[1] „defensionis est murorum turriumque et portarum ratio ad hostium impetus perpetuo repellendos excogitata, religionis deorum inmortalium fanorum aediumque sacrarum conlocatio, opportunitatis communium locorum ad usum publicum dispositio, uti portus, fora, porticus, balinea, theatra, ambulationes ceteraque, quae isdem rationibus in publicis locis designantur.“[6]
[1] „somnus enim et vinum et epulae et scorta balineaque et otium consuetudine in dies blandius ita enervaverunt corpora animosque, ut magis deinde praeteritae victoriae eos quam praesentes tutarentur vires,“[7]
[1] „sed, sive omnia simul sive aliquid facis, non possum dicere ‚invideo‘; angor tamen non et mihi licere, quae sic concupisco, ut aegri vinum, balinea, fontes.“[8]
[1] „Prusenses, domine, balineum habent et sordidum et vetus.“[9]
[1] „Virtutem in templo convenies, in foro, in curia, pro muris stantem, pulverulentam, coloratam, callosas habentem manus: voluptatem latitantem saepius ac tenebras captantem circa balinea ac sudatoria ac loca aedilem metuentia, mollem, enervem, mero atque unguento madentem, pallidam aut fucatam et medicamentis pollinctam.“[10]
[1] „Nihil mihi videtur iam interesse, ardeat balineum an caleat.“[11]
[2] „ubi hora balinei nuntiata est (est autem hieme nona, aestate octava), in sole, si caret vento, ambulat nudus.“[12]
[2] „balineum adsumo, quia prodest, vinum, quia non nocet, parcissime tamen.“[13]
[2] „antecesserat iam compendiaria Narcissus libertus ad patronum excipiendum, et venienti nitidus, ut erat a balineo, occurrit et ait ‚quid di ad homines?‘“[14]

Übersetzungen[Bearbeiten]

[1, 2] Karl Ernst Georges: Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch. 8. Auflage. Hannover 1913 (Nachdruck Darmstadt 1998): „balineum“ (Zeno.org) Band 1, Spalte 780–781
[1] Josef Maria Stowasser, Michael Petschenig, Franz Skutsch: Stowasser. Lateinisch-deutsches Schulwörterbuch. Oldenbourg, München 1994, ISBN 3-486-13405-1 Seite 61

Quellen:

  1. Karl Ernst Georges: Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch. 8. Auflage. Hannover 1913 (Nachdruck Darmstadt 1998): „balineum“ (Zeno.org) Band 1, Spalte 780–781
  2. Josef Maria Stowasser, Michael Petschenig, Franz Skutsch: Stowasser. Lateinisch-deutsches Schulwörterbuch. Oldenbourg, München 1994, ISBN 3-486-13405-1 Seite 61
  3. Marcus Tullius Cicero, In P. Vatinium testem interrogatio, 31
  4. Marcus Tullius Cicero, Epistulae ad Atticum, 2,3,4
  5. Marcus Tullius Cicero, Epistulae ad Atticum, 15,13,5
  6. Vitruvius, De architectura, 1,3,1
  7. Titus Livius, Ab urbe condita, 23,18,12
  8. Gaius Plinius Caecilius Secundus, Epistulae, 2,8,2
  9. Gaius Plinius Caecilius Secundus, Epistulae, 10,23,1
  10. Lucius Annaeus Seneca, De vita beata, 7,3
  11. Lucius Annaeus Seneca, Epistulae morales ad Lucilium, 86,10
  12. Gaius Plinius Caecilius Secundus, Epistulae, 3,1,8
  13. Gaius Plinius Caecilius Secundus, Epistulae, 7,21,3
  14. Lucius Annaeus Seneca, Divi Claudii apocolocyntosis, 7,3