balanus

Aus Wiktionary, dem freien Wörterbuch

balanus (Latein)[Bearbeiten]

Substantiv, f, selten m[Bearbeiten]

Kasus Singular Plural
Nominativ balanus balanī
Genitiv balanī balanōrum
Dativ balanō balanīs
Akkusativ balanum balanōs
Vokativ balane balanī
Ablativ balanō balanīs

Worttrennung:

ba·la·nus, Plural: ba·la·ni

Aussprache:

IPA: []
Hörbeispiele:

Bedeutungen:

[1] Botanik: Eichel
[2] Botanik: Marone
[3] Botanik: Dattel
[4] Medizin: Seifenzäpfchen
[5] Zoologie: Meereichel
[6] Botanik: Meerrettichbaum, Behenbaum, Behennussbaum (Moringa oleifera)
[7] Botanik: Frucht von [1]: Behennuss

Herkunft:

Entlehnung aus dem altgriechischen βάλανος (balanos→ grc[1][2]

Synonyme:

[1] glans
[6] myrobalanus

Oberbegriffe:

[5] concha
[6] arbor
[7] nux

Beispiele:

[1] „hae breves, candidae, rotundae, acinis quam balanis similiores, quare et nomen a margaritis accepere.“[3]
[1] „probatur et ea [= quercus], cuius in balano utrimque ex longitudine extrema lapidescit duritia,“[4]
[2] „Sardibus hae provenere primum, ideo apud Graecos Sardianos balanos appellant, nam Διὸς βαλάνου nomen postea inposuere excellentioribus satu factis.“[5]
[3] „nam in alia parte Phoenices Ciliciaeque populari etiam nomine a nobis appellantur balani.[6]
[4] „Asclepiadis schola ad colorem quoque validum profici hoc cibo et, si ieiuni cotidie edant, firmitatem valetudinis custodiri, stomacho utiles esse, spiritus agitatione ventrem mollire, haemorrhoidas aperire subditas pro balanis; sucum cum suco feniculi contra incipientes hydropises mire proficere, item contra anginas cum rutae et melle; excitari eodem lethargicos.“[7]
[5] „Echinos, lopadas, ostrias, balano<s> captamus, conchas,
Marinam urticam, musculos, placusias striatas.“[8]
[5] „Peculiares autem maris: acipenser, aurata, asellus, acharne, aphye, alopex, anguilla, araneus, boca, batia, bacchus, batrachus, belonae, quos aculeatos vocamus, balanus, corvus, citharus, rhomborum generis pessimus, chalcis, cobio, callarias, asellorum generis, ni minor esset, coliae sive Parianus sive Sexitanus a patria Baetica, lacertorum minimi, ab iis nostrates, cybium“[9]
[6] „non eadem gratia, quamquam fideli, materiae ex arbore quam balanum appellavimus, magna ex parte contortae; navalis itaque tantum est.“[10]
[7] „Tyrrhena regum progenies, tibi
non ante verso lene merum cado
cum flore, Maecenas, rosarum et
pressa tuis balanus capillis
iamdudum apud me est.“[11]

Wortbildungen:

[7] balanatus

Übersetzungen[Bearbeiten]

[1] Lateinischer Wikipedia-Artikel „balanus
[1–7] Karl Ernst Georges: Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch. 8. Auflage. Hannover 1913 (Nachdruck Darmstadt 1998): „balanus“ (Zeno.org) Band 1, Spalte 779
[1, 7] Josef Maria Stowasser, Michael Petschenig, Franz Skutsch: Stowasser. Lateinisch-deutsches Schulwörterbuch. Oldenbourg, München 1994, ISBN 3-486-13405-1 Seite 61

Quellen:

  1. Karl Ernst Georges: Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch. 8. Auflage. Hannover 1913 (Nachdruck Darmstadt 1998): „balanus“ (Zeno.org) Band 1, Spalte 779
  2. Josef Maria Stowasser, Michael Petschenig, Franz Skutsch: Stowasser. Lateinisch-deutsches Schulwörterbuch. Oldenbourg, München 1994, ISBN 3-486-13405-1 Seite 61
  3. Gaius Plinius Secundus, Naturalis historia, 13,42
  4. Gaius Plinius Secundus, Naturalis historia, 16,21
  5. Gaius Plinius Secundus, Naturalis historia, 15,93
  6. Gaius Plinius Secundus, Naturalis historia, 13,48
  7. Gaius Plinius Secundus, Naturalis historia, 20,43
  8. Titus Maccius Plautus, Rudens, 297–298
  9. aius Plinius Secundus, Naturalis historia, 32,145–146
  10. Gaius Plinius Secundus, Naturalis historia, 13,61
  11. Quintus Horatius Flaccus, Carmina, 3,29,1–5