ambulare

Aus Wiktionary, dem freien Wörterbuch

ambulāre (Latein)[Bearbeiten]

Verb[Bearbeiten]

Zeitform Person Wortform
Präsens 1. Person Singular ambulō
2. Person Singular ambulās
3. Person Singular ambulat
1. Person Plural ambulāmus
2. Person Plural ambulātis
3. Person Plural ambulant
Perfekt 1. Person Singular ambulāvī
Imperfekt 1. Person Singular ambulābam
Futur 1. Person Singular ambulābō
PPP ambulātus
Konjunktiv Präsens 1. Person Singular ambulem
Imperativ Singular ambulā
Plural ambulāte
Alle weiteren Formen: Flexion:ambulare

Worttrennung:

am·bu·la·re

Bedeutungen:

[1] zu Fuß gehen, wandeln
[2] zum Vergnügen herumlaufen; spazieren gehen, lustwandeln
[3] aus gesundheitlichen Gründen herumgehen; spazieren gehen
[4] herumlaufen, herumschlendern, sich herumtreiben
[5] hin- und hergehen

Herkunft:

seit Plautus bezeugt; wahrscheinlich ist ein Erbwort zu dem uritalischen Verb *ala- mit dem Präfix amb- → la; das Simplex *ala- ließe sich auf das indogermanische *h₂elh₂- oder *h₂lh₂- ‚umherziehen‘ zurückführen und in dem Adjektiv alacer → la und als zweites Glied in dem Substantiv exul → la finden; etymologisch verwandt mit umbrisch amboltu → xum sowie urverwandt mit altgriechisch ἀλάομαι (alaomai→ grc und lettisch alot → lv[1] alternativ mit altgriechisch ἐλαύνω (elaunō→ grc[2]

Beispiele:

[1] „Qui me alter est audacior homo aut qui confidentior, / iuventutis mores qui sciam, qui hoc noctis solus ambulem?“ (Plaut. Amph. 153–154)[3]
[1] „quo ambulas tu qui Volcanum in cornu conclusum geris?“ (Plaut. Amph. 341)[3]
[2]
[4] „si hoc faciet, minus libebit ambulare et valebit rectius et dormibit libentius.“ (Cato agr. 5,5)[4]
[5] „si poteris, sub radice montis siet, in meridiem spectet, loco salubri; operariorum copia siet, bonumque aquarium, oppidum validum prope siet; si aut mare aut amnis, qua naves ambulant, aut via bona celebrisque.“ (Cato agr. 1,3)[5]

Redewendungen:

ambula

Wortbildungen:

abambulare, adambulare, circumambulare, coambulare, deambulare, inambulare, obambulare, perambulare, praeambulare, redambulare, superambulare
ambulacrum, ambulatio, ambulator, ambulatura, ambulatus

Übersetzungen[Bearbeiten]

[1, 2, 4, 5] Karl Ernst Georges: Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch. 8. Auflage. Hannover 1913 (Nachdruck Darmstadt 1998): „ambulo“ (Zeno.org), Band 1, Spalte 372-373.
[1–5] P. G. W. Glare: Oxford Latin Dictionary. 2. Auflage. Volume 1: A–L, Oxford University Press, Oxford 2012, ISBN 978-0-19-958031-6, „ambulo“ Seite 128–129.

Quellen:

  1. Michiel de Vaan: Etymological Dictionary of Latin and the other Italic Languages. 1. Auflage. Brill, Leiden, Boston 2008, ISBN 978-90-04-16797-1 (Band 7 der Leiden Indo-European Etymological Dictionary Series), Seite 38.
  2. Alfred Ernout, Alfred Meillet: Dictionnaire étymologique de la langue latine. Histoire des mots. durch Jacques André vermehrte und korrigierte Neuauflage der 4. Auflage. Klincksieck, Paris 2001, ISBN 2-252-03277-4, Seite 27–28.
  3. 3,0 3,1 Titus Maccius Plautus: Comoediae. recognovit brevique adnotatione critica instruxit W. M. Lindsay. Nachdruck der 1. Auflage. Tomus I: Amphitruo, Asinaria, Aulularia, Bacchides, Captivi, Casina, Cistellaria, Curculio, Epidicus, Menaechmi, Mercator, Oxford 1936 (Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis, Digitalisat).
  4. Marcus Porcius Cato; Antonius Mazzarino (Herausgeber): De agri cultura. Ad fidem Florentini codicis deperditi. 2. Auflage. BSB B. G. Teubner Verlagsgesellschaft, Leipzig 1982 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana), Seite 14.
  5. Marcus Porcius Cato; Antonius Mazzarino (Herausgeber): De agri cultura. Ad fidem Florentini codicis deperditi. 2. Auflage. BSB B. G. Teubner Verlagsgesellschaft, Leipzig 1982 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana), Seite 7–8.