abditus

Aus Wiktionary, dem freien Wörterbuch

abditus (Latein)[Bearbeiten]

Adjektiv[Bearbeiten]

Nominativ Singular und Adverbia
Steigerungsstufe m f n Adverb
Positiv abditus abdita abditum abditē
Komparativ abditior abditior abditius abditius
Superlativ abditissimus abditissima abditissimum abditissimē
Alle weiteren Formen: Flexion:abditus

Worttrennung:

ab·di·tus

Aussprache:

IPA: []
Hörbeispiele:

Bedeutungen:

[1] nicht mit den Augen zu sehen; entlegen, abgelegen, unzugänglich, versteckt, verborgen
[2] übertragen: nicht mit dem Geist/Verstand zu erfassen; entlegen, abgelegen, verborgen, geheim

Herkunft:

Konversion des Partizips Perfekt Passiv des Verbs abdere → la[1]

Sinnverwandte Wörter:

[1] arcanus, avius, caecus, devius, inclusus, longinquus, opacus, penetralis, reconditus, remotus, secretus, semotus, tectus
[2] arcanus, lucifugus, obscurus, occultus, opertus, retrusus, submotus, subtilis

Gegenwörter:

[1] apertus
[2] evidens

Beispiele:

[1] „ergo replentur loca vocibus abdita retro,“ (Lucr. 4,607)[2]
[1] „usque adeo res humanas vis abdita quaedam / opterit et pulchros fascis saevasque secures / proculcare ac ludibrio sibi habere videtur.“ (Lucr. 5,1233–1235)[3]
[1] „namque alias bestias nantis aquarum incolas esse voluit, alias volucres caelo frui libero, serpentis quasdam, quasdam esse gradientis, earum ipsarum partim solivagas, partim congregatas, inmanis alias, quasdam autem cicures, non nullas abditas terraque tectas.“ (Cic. Tusc. 5,35)[4]
[1] „quod hoc etiam mirabilius debet videri, quia ceterarum artium studia fere reconditis atque abditis e fontibus hauriuntur,“ (Cic. de orat. 1,12)[5]
[1] „iste parentum nomen, sacra, memoriam, gentem Fonteiano nomine obruit, deorum ignis, solia, mensas, abditos ac penetrales focos, occulta et maribus non invisa solum sed etiam inaudita sacra inexpiabili scelere pervertit,“ (Cic. har. 57)[6]
[1] „in picturis alios horrida inculta, abdita et opaca, contra alios nitida laeta conlustrata delectant.“ (Cic. orat. 36)[7]
[1] „quis enim toto mari locus per hos annos aut tam firmum habuit praesidium ut tutus esset, aut tam fuit abditus ut lateret?“ (Cic. Manil. 31)[8]
[1] „Praeclare ergo Aristoteles ‚Si essent‘ inquit ‚qui sub terra semper habitavissent bonis et inlustribus domiciliis, quae essent ornata signis atque picturis instructa que rebus his omnibus quibus abundant i qui beati putantur, nec tamen exissent umquam supra terram, accepissent autem fama et auditione esse quoddam numen et vim deorum, deinde aliquo tempore patefactis terrae faucibus ex illis abditis sedibus evadere in haec loca quae nos incolimus atque exire potuissent:“ (Cic. nat. 2,95)[9]
[1] „Catilina ubi eos, quos paulo ante memoravi, convenisse videt, tametsi cum singulis multa saepe egerat, tamen in rem fore credens univorsos appellare et cohortari, in abditam partem aedium secedit atque ibi omnibus arbitris procul amotis orationem huiusce modi habuit:“ (Sall. Cat. 20,1)[10]
[1] „dira viro facies, vires pro corpore, corpus / grande (pater monstri Mulciber huius erat), / proque domo longis spelunca recessibus ingens, / abdita, vix ipsis invenienda feris;“ (Ov. fast. 1,553–556)[11]
[1] „inde ascensu abdito a conspectu erigere in montes agmen aversoque hosti ab tergo repente se ostendere.“ (Liv. 10,14,14)[12]
[2] „haec autem esse penitus in media philosophia retrusa atque abdita, quae isti rhetores ne primoribus quidem labris attigissent.“ (Cic. de orat. 1,87)[13]
[2] „sunt enim innumerabiles de his rebus libri neque abditi neque obscuri.“ (Cic. de orat. 2,84)[14]
[2] „ipsae illae contiones ita multas habent obscuras abditasque sententias vix ut intellegantur;“ (Cic. orat. 30)[15]
[2] „quae si significat voluntatem abditam esse ac retrusam, parvi refert patere ostium.“ (Q. Cic. pet. 44)[16]
[2] „in praesentia dat ei mandata, ut per omne obsequia insinuaret se in quam maxime familiarem usum, ut elicere omnia arcana specularique abditos eius sensus posset.“ (Liv. 40,21)[17]
[2] „Severitatem abditam, at clementiam in procinctu habeo.“ (Sen. clem. 1,1,4)[18]

Wortbildungen:

abditum

Übersetzungen[Bearbeiten]

[1, 2] Karl Ernst Georges: Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch. 8. Auflage. Hannover 1913 (Nachdruck Darmstadt 1998): „abditus“ (Zeno.org) Band 1, Spalte 9.
[1, 2] PONS Latein-Deutsch, Stichwort: „abditus
[1, 2] Josef Maria Stowasser, Michael Petschenig, Franz Skutsch: Stowasser. Lateinisch-deutsches Schulwörterbuch. Oldenbourg, München 1994, ISBN 3-486-13405-1 Seite 2.
[1, 2] P. G. W. Glare: Oxford Latin Dictionary. 2. Auflage. Volume 1: A–L, Oxford University Press, Oxford 2012, ISBN 978-0-19-958031-6, „abditus“ Seite 4.
[1, 2] Thesaurus Linguae Latinae. Editus auctoritate et consilio academiarum quinque Germanicarum: Berolinensis, Gottingensis, Lipsiensis, Monacensis, Vindobonensis. 1. Band A – Amyzon, Teubner, Leipzig 1900, ISBN 3-322-00000-1, „abditus“ Spalte 58.

Quellen:

  1. Karl Ernst Georges: Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch. 8. Auflage. Hannover 1913 (Nachdruck Darmstadt 1998): „abditus“ (Zeno.org) Band 1, Spalte 9.
  2. Titus Lucretius Carus; Marcus Deufert (Herausgeber): De rerum natura. 1. Auflage. De Gruyter, Berlin/Boston 2019, ISBN 978-3-11-026251-3 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana), Seite 160.
  3. Titus Lucretius Carus; Marcus Deufert (Herausgeber): De rerum natura. 1. Auflage. De Gruyter, Berlin/Boston 2019, ISBN 978-3-11-026251-3 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana), Seite 235.
  4. Marcus Tullius Cicero: Tusculanae disputationes. In: Max Pohlenz (Herausgeber): Scripta quae manserunt omnia. stereotype 1. Auflage. Fasc. 44, De Gruyter, Berlin/New York 2008, ISBN 978-3-598-71220-3 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1918), Seite 421.
  5. Marcus Tullius Cicero: De oratore. In: Kazimierz Kumaniecki (Herausgeber): Scripta quae manserunt omnia. stereotype 1. Auflage. Fasc. 3, B. G. Teubner, Stuttgart/Leipzig 1995, ISBN 3-8154-1171-8 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1969), Seite 5.
  6. Marcus Tullius Cicero: Orationes cum senatui gratias egit, cum populo gratias egit, de domo sua, de haruspicum responsis. In: Tadeusz Maslowski (Herausgeber): Scripta quae manserunt omnia. 1. Auflage. Fasc. 21, B. G. Teubner, Leipzig 1981 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana), Seite 115.
  7. Marcus Tullius Cicero: Orator. In: Rolf Westman (Herausgeber): Scripta quae manserunt omnia. stereotype 1. Auflage. Fasc. 5, K. G. Saur, München/Leipzig 2002, ISBN 3-598-71243-X (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1980), Seite 11.
  8. Marcus Tullius Cicero: Orationes: Pro Sex. Roscio, De imperio Cn. Pompei, Pro Cluentio, In Catilinam, Pro Murena, Pro Caelio. In: Albert Curtis Clark (Herausgeber): Orationes. 1. Auflage. Tomus I, Clarendon Press, Oxford 1909 (Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis; ohne Seitenangabe)
  9. Marcus Tullius Cicero: De natura deorum. In: Wilhelm Ax (Herausgeber): Scripta quae manserunt omnia. stereotype 2. Auflage. Fasc. 45, B. G. Teubner, Stuttgart 1980, ISBN 3-519-01221-9 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1933), Seite 87.
  10. C. Sallustius Crispus; Alfons Kurfess (Herausgeber): Catilina, Iugurtha, Fragmenta ampliora. stereotype 3. Auflage. B. G. Teubner, Stuttgart/Leipzig 1991, ISBN 3-519-01763-6 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1957), Seite 17.
  11. Publius Ovidius Naso; Ernest Henry Alton, Donald Ernest Wilson Wormell, Edward Courtney (Herausgeber): Fastorum libri sex. stereotype, 4. Auflage. K. G. Saur, München/Leipzig 2005, ISBN 3-598-71568-4 (Erstauflage 1996, Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana), Seite 18.
  12. Titus Livius; Robert Seymour Conway, Charles Flamstead Walters (Herausgeber): Ab urbe condita. 1. Auflage. Tomus II: Libri VI–X, Clarendon Press Press, Oxford/New York 1919 (Scriptorum classicorum bibliotheca Oxoniensis; ohne Seitenangabe).
  13. Marcus Tullius Cicero: De oratore. In: Kazimierz Kumaniecki (Herausgeber): Scripta quae manserunt omnia. stereotype 1. Auflage. Fasc. 3, B. G. Teubner, Stuttgart/Leipzig 1995, ISBN 3-8154-1171-8 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1969), Seite 34.
  14. Marcus Tullius Cicero: De oratore. In: Kazimierz Kumaniecki (Herausgeber): Scripta quae manserunt omnia. stereotype 1. Auflage. Fasc. 3, B. G. Teubner, Stuttgart/Leipzig 1995, ISBN 3-8154-1171-8 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1969), Seite 137.
  15. Marcus Tullius Cicero: Orator. In: Rolf Westman (Herausgeber): Scripta quae manserunt omnia. stereotype 1. Auflage. Fasc. 5, K. G. Saur, München/Leipzig 2002, ISBN 3-598-71243-X (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1980), Seite 9.
  16. Marcus Tullius Cicero; D. R. Shackleton Bailey (Herausgeber): Epistulae ad Quintum fratrem, Epistulae ad M. Brutum. Accedunt Commentariolum petitionis, Fragmenta epistularum. 1. Auflage. B. G. Teubner, Stuttgart 1988, ISBN 3-519-01211-1 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana), Seite 159.
  17. Titus Livius; John Briscoe (Herausgeber): Ab urbe condita. 1. Auflage. Tomus II: Libri XXXVI–XL, B. G. Teubner, Stuttgart 1991, ISBN 3-519-01493-9 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana), Seite 727–728.
  18. Lucius Annaeus Seneca; Friedrich Haase (Herausgeber): Opera quae supersunt. stereotype 1. Auflage. Volumen I: Dialogi, Epigrammata, Ludus de morte Claudii, De clementia, B. G. Teubner, Leipzig 1902 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana), Seite 277.

Deklinierte Form[Bearbeiten]

Worttrennung:

ab·di·tus

Aussprache:

IPA: []
Hörbeispiele:

Grammatische Merkmale:

  • Nominativ Singular Maskulinum des Partizips Perfekt Passiv des Verbs abdere
abditus ist eine flektierte Form von abdere.
Die gesamte Deklination findest du auf der Seite Flexion:abdere.
Alle weiteren Informationen findest du im Haupteintrag abdere.
Bitte nimm Ergänzungen deshalb auch nur dort vor.

Quellen:


Ähnliche Wörter:
abditos