abalienare

Aus Wiktionary, dem freien Wörterbuch

abaliēnāre (Latein)[Bearbeiten]

Verb[Bearbeiten]

Zeitform Person Wortform
Präsens 1. Person Singular abaliēnō
2. Person Singular abaliēnās
3. Person Singular abaliēnat
1. Person Plural abaliēnāmus
2. Person Plural abaliēnātis
3. Person Plural abaliēnant
Perfekt 1. Person Singular abaliēnāvī
Imperfekt 1. Person Singular abaliēnābam
Futur 1. Person Singular abaliēnābō
PPP abaliēnātus
Konjunktiv Präsens 1. Person Singular abaliēnem
Imperativ Singular abaliēnā
Plural abaliēnāte
Alle weiteren Formen: Flexion:abalienare

Worttrennung:

ab·a·lie·na·re

Aussprache:

IPA: []
Hörbeispiele:

Bedeutungen:

[1] entfremden, trennen, entfernen
[2] etwas aus seinem Besitz entfernen; sich entäußern, veräußern, weggeben, abtreten
[3] von einem Vorhaben, Position abbringen; entfremden, abspenstig machen, abwendig machen, abtrünnig machen
[4] Medizin: absterben machen

Herkunft:

Ableitung zu dem Verb alienare → la mit dem Präfix ab- → la[1]

Beispiele:

[1] „nisi mors meum animum abs te abalienaverit“ (Plaut. Curc. 174)[2]
[1] „Istuc crucior, a viro me tali abalienarier:“ (Plaut. Mil. 1321)[3]
[1] „Profecto nullo pacto possum vivere, / Si illa a me abalienatur atque abducitur.“ (Plaut. Pseud. 94–95)[3]
[1] „vae genti peccatrici populo gravi iniquitate semini nequam filiis sceleratis dereliquerunt Dominum blasphemaverunt Sanctum Israhel abalienati sunt retrorsum“ (Vulg. Is. 1,4)[4]
„Wehe der sündigen Nation, dem schuldbeladenen Volk, der Brut von Übeltätern, den Söhnen, die Verderben bringen! Sie haben den HERRN verlassen, den Heiligen Israels verschmäht und ihm den Rücken zugekehrt.“[5]
[2] „aut quod illa dicat peregre allatam epistulam, / ne epistula quidem ulla sit in aedibus / nec cerata adeo tabula; et si qua inutilis / pictura sit, eam vendat : ni in quadriduo / abalienarit, quo aps te argentum acceperit, / tuos arbitratus sit, comburas, si velis, / ne illi sit cera ubi facere possit litteras.“ (Plaut. As. 761–767)[2]
[2] „Prius tu emis quam vendo, pater: / Nescio, inquam, velit ille illam necne abalienarier.“ (Plaut. Merc. 456–457)[2]
[2] „quin hicquidem cupit illum ab se abalienarier, / si quem reperire possit quoii os sublinat.“ (Plaut. Trin. 557–558)[3]
[2] „Ut si qui vilicus ex eo fundo qui sestertia dena meritasset, excisis arboribus ac venditis, demptis tegulis, instrumento, pecore abalienato, domino XX milia nummum pro X miserit, sibi alia praeterea centum confecerit, primo dominus ignarus incommodi sui gaudeat vilicoque delectetur, quod tanto plus [sibi] mercedis exfundo refectum sit, deinde, cum audierit eas res quibus fundi fructus et cultura continetur amotas et venditas, summo supplicio vilicum adficiat et secum male actum putet:“ (Cic. Verr. 3, 50 = 4, 119)[6]
[2] „nam turpitudinem summam esse arbitrantur referri in tabulas publicas pretio adductam civitatem, et pretio parvo, ea quae accepisset a maioribus vendidisse atque abalienasse.“ (Cic. Verr. 4, 60 = 5, 134)[7]
[2] „idemque agros vectigalis populi Romani abalienaret“ (Cic. agr. 2, 64)[8]
[2] „ager iure possidetur, sapientia natura. ille abalienari potest et alteri tradi, haec non discedit a domino.“ (Sen. Ep. 117, 15)[9]
[3] „eaque omnia quae proborum demissorum, non acrium, non pertinacium, non litigiosorum, non acerborum sunt, valde benevolentiam conciliant abalienantque ab iis, in quibus haec non sunt.“ (Cic. de orat. 2, 182)[10]
[3] „sic et eorum dolorem, qui lugebant suos, oratione refricabam et animos equitum Romanorum, apud quos tum iudices causa agebatur, ad Q. Caepionis odium, a quo erant ipsi propter iudicia abalienati, renovabam atque revocabam.“ (Cic. de orat. 2, 199)[11]
[3] „Modo aratorum, honestissimorum hominum ac locupletissimorum et Siculorum et civium Romanorum, maximum numerum abs te abalienasti: nunc de Siculis civitatibus quid ages?“ (Cic. Verr. 2, 64 = 3, 155)[12]
[3] „Venio nunc non iam ad furtum, non ad avaritiam, non ad cupiditatem, sed ad eius modi facinus in quo omnia nefaria contineri mihi atque inesse videantur; in quo di immortales violati, existimatio atque auctoritas nominis populi Romani imminuta, hospitium spoliatum ac proditum, abalienati scelere istius a nobis omnes reges amicissimi, nationesque quae in eorum regno ac dicione sunt.“ (Cic. Verr. 4, 27 = 5, 60)[13]
[3] „sua sponte iam infidos colonos Romanis abalienavit.“ (Liv. 3, 4, 4)[14]
[3] „omnia oppida abalienata, in eis Uticam atque Hipponem, valentissima totius Africae, restituit patriae.“ (Nep. Ham. 2, 4)[15]
[4] „ut medici abalienata morbis membra praecidant, ita turpes ac perniciosos, etiam si nobis sanguine cohaereant amputandos“ (Quint. Inst. VIII 3, 75)[16]

Wortbildungen:

abalienatio, abalienatus

Entlehnungen:

Deutsch: abalienieren

Übersetzungen[Bearbeiten]

[1–4] Karl Ernst Georges: Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch. 8. Auflage. Hannover 1913 (Nachdruck Darmstadt 1998): „abalieno“ (Zeno.org) Band 1, Spalte 6–7.
[2, 3] Josef Maria Stowasser, Michael Petschenig, Franz Skutsch: Stowasser. Lateinisch-deutsches Schulwörterbuch. Oldenbourg, München 1994, ISBN 3-486-13405-1 Seite 1.
[1–4] P. G. W. Glare: Oxford Latin Dictionary. 2. Auflage. Volume 1: A–L, Oxford University Press, Oxford 2012, ISBN 978-0-19-958031-6, „abalieno“ Seite 3.

Quellen:

  1. Karl Ernst Georges: Ausführliches lateinisch-deutsches Handwörterbuch. 8. Auflage. Hannover 1913 (Nachdruck Darmstadt 1998): „abalieno“ (Zeno.org) Band 1, Spalte 6.
  2. 2,0 2,1 2,2 Titus Maccius Plautus: Comoediae. recognovit brevique adnotatione critica instruxit W. M. Lindsay. Nachdruck der 1. Auflage. Tomus I: Amphitruo, Asinaria, Aulularia, Bacchides, Captivi, Casina, Cistellaria, Curculio, Epidicus, Menaechmi, Mercator, Oxford 1936 (Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis, Digitalisat).
  3. 3,0 3,1 3,2 Titus Maccius Plautus: Comoediae. recognovit brevique adnotatione critica instruxit W. M. Lindsay. Nachdruck der 1. Auflage. Tomus II: Miles Gloriosus, Mostellaria, Persa, Poenulus, Pseudolus, Rudens, Stichus, Trinummus, Truculentus, Vidularia, Fragmenta, Oxford 1936 (Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis, Digitalisat).
  4. Robert Weber, Roger Gryson (Herausgeber): Biblia Sacra Vulgata. 5. Auflage. Deutsche Bibelgesellschaft, Stuttgart 2007, Jesaja Kapitel 1, Vers 4 VUL
  5. Bibel: Jesaja Kapitel 1, Vers 4 EU
  6. Marcus Tullius Cicero: Orationes Verrinae: Divinatio in Q. Caecilium. In C. Verrem. In: William Peterson (Herausgeber): Orationes. korr. 2. Auflage. Tomus III, Clarendon Press, Oxford 1916 (Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis; ohne Seitenangabe).
  7. Marcus Tullius Cicero: Orationes Verrinae: Divinatio in Q. Caecilium. In C. Verrem. In: William Peterson (Herausgeber): Orationes. korr. 2. Auflage. Tomus III, Clarendon Press, Oxford 1916 (Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis; ohne Seitenangabe).
  8. Marcus Tullius Cicero: Orationes de lege agraria, Oratio pro C. Rabirio perduellionis reo. In: Václav Marek (Herausgeber): Scripta quae manserunt omnia. 1. Auflage. Fasc. 16, B. G. Teubner, Leipzig 1983 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana), Seite 32.
  9. Lucius Annaeus Seneca; Friedrich Haase (Herausgeber): Opera quae supersunt. 1. Auflage. Volumen III: Epistulae morales, B. G. Teubner, Leipzig 1886 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana), Seite 386.
  10. Marcus Tullius Cicero: De oratore. In: Kazimierz Kumaniecki (Herausgeber): Scripta quae manserunt omnia. stereotype 1. Auflage. Fasc. 3, B. G. Teubner, Stuttgart/Leipzig 1995, ISBN 3-8154-1171-8 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1969), Seite 178.
  11. Marcus Tullius Cicero: De oratore. In: Kazimierz Kumaniecki (Herausgeber): Scripta quae manserunt omnia. stereotype 1. Auflage. Fasc. 3, B. G. Teubner, Stuttgart/Leipzig 1995, ISBN 3-8154-1171-8 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana, Erstauflage 1969), Seite 186–187.
  12. Marcus Tullius Cicero: Orationes Verrinae: Divinatio in Q. Caecilium. In C. Verrem. In: William Peterson (Herausgeber): Orationes. korr. 2. Auflage. Tomus III, Clarendon Press, Oxford 1916 (Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis; ohne Seitenangabe).
  13. Marcus Tullius Cicero: Orationes Verrinae: Divinatio in Q. Caecilium. In C. Verrem. In: William Peterson (Herausgeber): Orationes. korr. 2. Auflage. Tomus III, Clarendon Press, Oxford 1916 (Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis; ohne Seitenangabe).
  14. Titus Livius; Robert Seymour Conway, Charles Flamstead Walters (Herausgeber): Ab urbe condita. 1. Auflage. Tomus I: Libri I–V, Clarendon Press Press, Oxford/New York 1914 (Scriptorum classicorum bibliotheca Oxoniensis; ohne Seitenangabe).
  15. Cornelius Nepos; Peter K. Marshall (Herausgeber): Vitae cum fragmentis. 1. Auflage. BSB B. G. Teubner Verlagsgesellschaft, Leipzig 1977 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana), Seite 88.
  16. Marcus Fabius Quintilianus: Institutionis Oratoriae Libri XII. Edidit Ludwig Radermacher, addenda et corrigenda collegit et adiecit Vinzenz Buchheit. korrigierte, stereotype 1. Auflage. Pars secunda libros VII–XII continens, B. G. Teubner, Leipzig 1959 (Bibliotheca scriptorum Graecorum et Romanorum Teubneriana), Seite 95.
Ähnliche Wörter:
alienare